Συνέντευξη στον Τύπο των Μαρωνιτών – Τεύχος 140
- «Όλα αυτά τα χρόνια είμαι ευγνώμων στις Βάσεις που αναγνωρίζουν συνεχώς την προσφορά μου και με ανταμείβουν γενναιόδωρα, με τις προαγωγές που μου έδωσαν στη διάρκεια της υπηρεσίας μου»
- «Το 2015 τιμήθηκα από τη Βασίλισσα Ελισάβετ με το Queen’s Overseas Territory Medal και ήμουν ο πρώτος Κύπριος που έλαβε αυτήν την ύψιστη τιμή από το Στέμμα της Μεγάλης Βρετανίας»
- «Είναι σημαντικό να διατηρούμε τα σωματεία μας και να τα στηρίζουμε με απώτερο σκοπό τη διατήρηση της ταυτότητας μας. Και μπορώ να πω ότι ο νυν Εκπρόσωπος μας έκανε αρκετές κινήσεις για να στηρίζει την κοινότητα μας και εσωτερικά και ευρύτερα»
Εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη παραχώρησε στον Τύπο των Μαρωνιτών ο Πολιτικός Διοικητής των Βρετανικών Βάσεων στην Κύπρο Γιώργος Κιτέος, ο οποίος κατάγεται από την Αγία Μαρίνα Σκυλλούρας, χωριό στο οποίο γεννήθηκε και έζησε μέχρι τα επτά του χρόνια. Κάνει λόγο για την 35ετή του σταδιοδρομία στις Βρετανικές Βάσεις, στις οποίες υπηρετεί από την ηλικία των 18 ετών. Μιλά επίσης για τις ευρείες αρμοδιότητες της παρούσας θέσης που κατέχει, δηλαδή αυτής του Πολιτικού Διοικητή, με ειδική αναφορά στο μεγάλο έργο της ανάπτυξης της γης εντός των Βρετανικών Βάσεων, έργο που ανέκυψε έπειτα από συμφωνία Κύπρου και Μεγάλης Βρετανίας το 2014 και του οποίου έχει την ευθύνη. Θυμάται το μεγάλο γεγονός της τιμής του από τη Βασίλισσα Ελισάβετ για τις πολυετείς του υπηρεσίες στις Βρετανικές Βάσεις και εξηγεί τους λόγους για τους οποίους του απονεμήθηκε το παράσημο αυτό. Στα της Μαρωνιτικής Κοινότητας, τονίζει πως ο αγώνας επιβίωσης και διατήρησης της ταυτότητας των Μαρωνιτών είναι δύσκολος και άνισος, ενώ σημειώνει την ανάγκη της διατήρησης της επαφής με τα χωριά μας, ούτως ώστε να παραμείνει αναμμένη η φλόγα της επιστροφής. Τέλος, αναφέρεται στη συγκινητική εμπειρία του κατά την πρώτη επίσκεψη του στην Αγία Μαρίνα μετά το 1974, ενώ στέλνει το μήνυμα ότι από τη θέση του θα συνεχίσει να βρίσκεται δίπλα στους Μαρωνίτες και την κοινότητα.
- Κύριε Κιτέο, πείτε μας αρχικά λίγα λόγια για την επαγγελματική σας σταδιοδρομία και για το πως προέκυψαν οι Βρετανικές Βάσεις σε αυτήν.
Πάμε πίσω στον χρόνο στο συγκεκριμένο ερώτημα σας, όταν είχα εγγραφεί στην αστυνομία των Βάσεων το 1985. Η σταδιοδρομία μου ξεκίνησε σε ηλικία 18 ετών όταν είχα καταταγεί ως αστυνομικός στις Βάσεις στη Δεκέλεια. Τότε κατοικούσαμε στα Πολεμίδια όπου είχαμε καταλήξει ως πρόσφυγες από την Αγία Μαρίνα το 1974. Έκανα ένα διάστημα στη Δεκέλεια, μετά μετατέθηκα στην Επισκοπή. Στην πορεία μου αυτή σπούδασα σε διάφορα Πανεπιστήμια του Ηνωμένου Βασιλείου, μέσω των Βρετανικών Βάσεων, σε διάφορες ειδικότητες και αποκτώντας σημαντικά προσόντα. Χρόνο με τον χρόνο ανελισσόμουν επαγγελματικά και το 1990, σε ηλικία 24 ετών, έγινα ο νεαρότερος λοχίας στην Κύπρο. Τον τότε καιρό ήταν διαφορετικά τα πράγματα. Για να θεωρείσαι κατάλληλος για να γίνεις λοχίας, έπρεπε να ήσουν πενήντα ετών και άνω. Αλλά τότε είχα τα προσόντα, ήμουν δραστήριος στη δουλειά μου και αναγνωρίστηκε με αυτήν την προαγωγή η προσφορά μου στις Βρετανικές Βάσεις. Στην πορεία ανελίχθηκα βέβαια σε όλες τις βαθμίδες της ιεραρχίας και έφτασα στο πιο ψηλό σκαλοπάτι που μπορεί να φτάσεις ένας Κύπριος υπήκοος. Αυτό αφορούσε στη θέση του Αστυνομικού Διευθυντή την οποία κατέλαβα το 2006, με έδρα την Επισκοπή-Ακρωτήρι. Πάνω από εμένα ήταν μόνο ο Αρχηγός και ο Υπαρχηγός οι οποίοι, βάσει των συμφωνιών, πάντοτε πρέπει να είναι Βρετανοί. Στην πορεία, διορίστηκα το καλοκαίρι του 2019, ως Πολιτικός Διοικητής των Βάσεων, με έδρα τη Δεκέλεια, για να διαχειριστώ, μεταξύ άλλων, ένα μείζον θέμα που έχει να κάνει με την ανάπτυξη της γης εντός των Βρετανικών Βάσεων.
- Ποιες είναι οι αρμοδιότητες του Πολιτικού Διοικητή;
Ο Πολιτικός Διοικητής είναι ο αντίστοιχος του Επάρχου που ισχύει στην υπόλοιπη Κύπρο. Πέραν των αρμοδιοτήτων του Επάρχου βέβαια, υπάρχουν για εμένα και επιπλέον αρμοδιότητες αφού αντιλαμβάνεστε ότι οι Βάσεις είναι κάτι το εξειδικευμένο. Υπάρχει η Αγγλική κοινότητα στις Βάσεις, υπάρχει ο στρατός, υπάρχουν οι εγκαταστάσεις και υπάρχουν και ευρύτερα διάφορα θέματα τα οποία πρέπει να επιλαμβάνομαι. Ας επικεντρωθούμε όμως στις αρμοδιότητες μου ως Έπαρχος, οι οποίες έχουν να κάνουν με την ευρύτερη ανάπτυξη της γης των Βρετανικών Βάσεων. Συνολικά στις Βάσεις στην Κύπρο υπάρχουν 22 χωριά και 3 δημαρχεία. Τα δημαρχεία είναι της Δερύνειας, των Πολεμιδιών και του Ύψωνα, μέρος των εδαφών των οποίων εμπίπτουν στις Βρετανικές Βάσεις. Πέρα από αυτά υπάρχουν και 22 χωριά με το ίδιο καθεστώς, δηλαδή με μέρος της γης τους να εμπίπτει στις Βάσεις. Να σημειωθεί ότι από αυτά τα χωριά, τα δύο είναι Τουρκοκυπριακά και πρόκειται για την Πύλα και το Πέργαμος. Τη γη των χωριών αυτών που εμπίπτει στις Βάσεις, μέχρι πρότινος οι Κύπριοι ιδιοκτήτες δεν είχαν δικαίωμα να την αναπτύξουν. Ένας κάτοικος της Ξυλοφάγου για παράδειγμα που είχε τέτοια γη, δεν είχε δικαίωμα να το πουλήσει, παρά μόνο να το καλλιεργεί. Για να το αγοράσεις, έπρεπε να ήσουν κάτοικος του εν λόγω χωριού ή μέλος της οικογένειας του ιδιοκτήτη.
Το 2014, με πρωτοβουλία του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη, σε συνάντηση του με τον Πρωθυπουργό της Μεγάλης Βρετανίας, συμφώνησαν να εφαρμοστεί ανάπτυξη στις κοινότητες εντός των Βρετανικών Βάσεων, όπως ακριβώς εφαρμόζεται στην υπόλοιπη Κυπριακή Δημοκρατία. Η συμφωνία αυτή που ήταν επιτυχία του Προέδρου, υπογράφτηκε και τα χρόνια που ακολούθησαν μέχρι σήμερα, εργάζονταν όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους και των Βάσεων, δηλαδή Πολεοδομία, Κτηματολόγιο, Επαρχιακές Διοικήσεις κτλ. για να οργανωθούν οι ζώνες ανάπτυξης. Αυτή τη στιγμή είμαστε στο στάδιο όπου έχει ήδη δημοσιευτεί η πρώτη φάση της συμφωνίας και το επόμενο σύντομο διάστημα θα δημοσιευτούν και οι πολεοδομικές ζώνες και η πολεοδομική ανάπτυξη. Σε αυτή τη φάση, θα δοθεί στον κόσμο μερικών μηνών προθεσμία για να καταθέσει ενστάσεις. Για παράδειγμα κάποιος ιδιοκτήτης μπορεί να διαφωνεί με το είδος της ανάπτυξης της περιοχής (γεωργική, οικιστική κτλ.). Μια επιτροπή θα εξετάσει τις ενστάσεις και όπου υπάρχει λογική εξήγηση, το αίτημα θα εξεταστεί αναλόγως. Πέραν της ανάπτυξης, νοείται ότι οι ιδιοκτήτες θα μπορούν να πουλήσουν τις περιουσίες τους και σε τρίτους. Εν ολίγοις, το τελικό στάδιο της ανάπτυξης αναμένεται να ολοκληρωθεί αρχές του 2021.
- Πως θα κρίνατε τις σχέσεις Κύπρου και Μεγάλης Βρετανίας σήμερα; Ποιο ρόλο διαδραματίζουν οι Βάσεις κατά την άποψη σας στα διάφορα ζητήματα της Κύπρου;
Οι σχέσεις Κύπρου και Μεγάλης Βρετανίας τα τελευταία χρόνια, και με τη διακυβέρνηση Νίκου Αναστασιάδη, έχουν κατά την άποψη μου βελτιωθεί πάρα πολύ και σήμερα βρίσκονται στο καλύτερο σημείο από κάθε άλλη φορά. Και ειδικότερα οι Βάσεις, έχοντας υπηρετήσει σε αυτές τα τελευταία 35 χρόνια, βλέπω ότι έχουν την καλύτερη δυνατή σχέση με την Κυπριακή Δημοκρατία αυτήν την περίοδο. Αυτό είναι πολύ βοηθητικό για όλους. Συνεργαζόμαστε σε πολλά επίπεδα, από την Τοπική και Πολιτική Αυτοδιοίκηση μέχρι την Αστυνομία, με τα Κοινοτικά Συμβούλια, τις Επαρχιακές Διοικήσεις, την Πολεοδομία, το Κτηματολόγιο κοκ. Με όλους αυτούς συνεργαζόμαστε επί καθημερινής βάσης. Αντιλαμβάνεστε πως όταν υπάρχουν καλές σχέσεις, τότε μπορούμε να προχωρούμε μπροστά σε όλους τους τομείς. Πέραν τούτων, υπάρχει βέβαια και αρκετός κόσμος ο οποίος έχει ένα μεγαλύτερο αίσθημα ασφάλειας με την απλή παρουσία των βάσεων στην Κύπρο. Στην εποχή που βιώνουμε ως Κύπρος, με όλους τους κινδύνους.
- Αναμφίβολα, ένα μεγάλο γεγονός για σας αλλά και για τη Μαρωνιτική Κοινότητα ήταν το μετάλλιο που λάβατε το 2015 από τη Βασίλισσα Ελισάβετ. Μιλήστε μας λίγο για αυτό.
Το 2015 είχα συμπληρώσει τριάντα χρόνια στις Βρετανικές Βάσεις. Όλα αυτά τα χρόνια είμαι ευγνώμων στις Βάσεις που αναγνωρίζουν συνεχώς την προσφορά μου και με ανταμείβουν γενναιόδωρα, με τις προαγωγές που μου έδωσαν στη διάρκεια της υπηρεσίας μου. Το επιστέγασμα ήταν η αναγνώριση των υπηρεσιών μου από τη Βασίλισσα Ελισάβετ το 2015. Αυτό προέκυψε μετά από μια ευδόκιμη υπηρεσία πολλών χρόνων και μετά από ένα μεγάλο γεγονός που συνέβη στην Κύπρο. Βασικά το δικαιολογητικό της απόφασης της Βασίλισσας για να με τιμήσει, βασίστηκε σε τρεις πυλώνες. Ο πρώτος ήταν η ευδόκιμη υπηρεσία μου για τα τριάντα χρόνια στις Βάσεις. Ο δεύτερος ήταν ότι είχα ενεργό ρόλο στα φιλανθρωπικά δρώμενα στην Κύπρο. Όπως γνωρίζετε έχω σημαντική δράση σε διάφορες εθελοντικές οργανώσεις διαμέσου των οποίων βοηθούμε πολύ κόσμο, είτε με τρόφιμα, είτε με χρήματα, είτε σε οτιδήποτε άλλο μας ζητηθεί. Ο τρίτος πυλώνας αφορούσε στην τελετή ανάληψης της Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Κύπρο, τον Ιούλιο του 2012. Η τελετή, με απόφαση της Κυβέρνησης Χριστόφια, έγινε τότε στο Αρχαίο Θέατρο Κουρίου το οποίο εμπίπτει στις Βρετανικές Βάσεις. Λόγω αρμοδιοτήτων, οι Βάσεις έπρεπε να ηγηθούν της όλης εκδήλωσης ούτως ώστε να διεκπεραιωθεί με πάσα ασφάλεια και επιτυχία το γεγονός. Αντιλαμβάνεστε ότι σε μια τέτοια τελετή θα έρχονταν όλοι οι Ηγέτες και οι Υπουργοί Εξωτερικών των κρατών-μελών της Ε.Ε., καθώς και άλλες επισημότητες. Εμείς έπρεπε να διαχειριστούμε τη μεγαλύτερη επιχείρηση που έγινε ποτέ στα όρια των Βρετανικών Βάσεων. Τότε, διορίστηκα εγώ ως ο γενικός υπεύθυνος της επιχείρησης, κάτι που ενέκρινε και ο ίδιος ο Πρόεδρος Χριστόφιας ο οποίος ζήτησε εξ’ αρχής ο υπεύθυνος να είναι Κύπριος. Για μένα ήταν η μεγαλύτερη επιχείρηση που ανέλαβα σε όλη τη σταδιοδρομία μου. Εργαζόμουν περίπου έξι μήνες για αυτήν, με όλες τις υπηρεσίες της Δημοκρατίας, ούτως ώστε να κυλήσουν όλα ομαλά τη νύχτα εκείνη. Και έτσι έγινε. Η τελετή διεξήχθη με απόλυτη επιτυχία, χωρίς το παραμικρό πρόβλημα. Τότε είχα λάβει και από τον Δημήτρη Χριστόφια προσωπικά συγχαρητήρια για την άψογη διοργάνωση της όλης εκδήλωσης.
Για να επανέλθω στην τιμή της Βασίλισσας, αυτοί ήταν οι τρεις λόγοι για τους οποίους έλαβα το Queen’s Overseas Territory Medal, όπως ονομαζόταν το μετάλλιο. Ήμουν ο πρώτος Κύπριος που έλαβε τέτοιο παράσημο από τη Βασίλισσα. Ήταν μεγάλη τιμή για μένα. Ήμουν πολύ συγκινημένος όταν μου το ανακοίνωσαν. Στην πορεία έγιναν αρκετές εκδηλώσεις προς τιμήν μου, με αφορμή το παράσημο που έλαβα από τη Βασίλισσα. Ακόμα και ο ίδιος ο Πρόεδρος Αναστασιάδης παρευρέθηκε σε δύο τελετές που έγιναν προς τιμήν μου και αναγνώρισε τις υπηρεσίες μου ευχαριστώντας με ιδιαίτερα. Και ο Αρχιεπίσκοπος μας διοργάνωσε τότε εκδήλωση για μένα στην Αρχιεπισκοπή, στην παρουσία του Προέδρου και αρκετών μελών της Κοινότητας. Νιώθω περήφανος που τα κατάφερα να αναγνωριστώ στο υψηλότερο επίπεδο.
- Αναφορικά με τη Μαρωνιτική Κοινότητα, ποια η άποψη σας για την πορεία της σήμερα στον αγώνα που διεξάγει για επιβίωση; Πιστεύετε πως υπάρχει προοπτική για επιστροφή στα χωριά μας;
Προσωπική μου άποψη είναι πως η πορεία μας αυτή στην Κύπρο είναι πολύ δύσκολη. Ειδικά μετά το 1974, γνωρίζουμε ότι διεξάγουμε έναν πολύ δύσκολο και άνισο αγώνα για επιβίωση. Με τα χωριά μας να είναι κατεχόμενα, τα δύο από τα τέσσερα να είναι στρατοκρατούμενα και να μην μπορούμε να κάνουμε εκεί την παραμικρή ανάπτυξη. Το ευχάριστο είναι που στον Κορμακίτη και στην Καρπάσια υπήρχε η δυνατότητα να δοθεί κάποιους είδους ζωή από τους Μαρωνίτες. Και η κυβέρνηση είναι σημαντικό που στηρίζει και ενθαρρύνει την ανάπτυξη τουλάχιστον στα δύο χωριά μας. Με προοπτική όταν επιτραπεί, να αναπτύξουμε και τα άλλα δύο χωριά μας. Να μπορούν οι κάτοικοι να επανακτήσουν τις περιουσίες τους και να κατοικήσουν ξανά στα δύο χωριά. Γενικότερα, ο αγώνας για όλα τα χωριά είναι δύσκολος. Αλλά διατηρείται η ελπίδα, με τον Κορμακίτη να πρωτοστατεί, για ζωή στα χωριά μας στον βαθμό που μπορούμε. Εννοείται ότι και στην Αγία Μαρίνα και στον Ασώματο, πρέπει να διατηρούμε τη ζωή με τακτικές επισκέψεις, όπου και όποτε παραχωρείται η σχετική άδεια. Έστω και στη γιορτή της Αγίας Μαρίνας, του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Να πηγαίνουμε στις εκκλησίες μας. Να κρατούμε οπωσδήποτε την επαφή.
Είναι σημαντικό ότι και στις ελεύθερες περιοχές καταφέραμε ως Μαρωνίτες να κρατήσουμε κάποιος πυρήνες με τη βοήθεια των σωματείων μας. Στα Πολεμίδια για παράδειγμα που έχουμε το Κέντρο Νεότητος Μαρωνιτών, στη Λευκωσία στον Κοτσιάτη κτλ. Είναι σημαντικό να διατηρούμε τα σωματεία μας και να τα στηρίζουμε. Και εμείς και τα παιδιά μας. Έστω και διάσπαρτοι που είμαστε, πρέπει να συναθροιζόμαστε μέσω των σωματείων. Είναι εδώ που ο Εκπρόσωπος και η Εκκλησία παίζουν σημαντικό ρόλο. Δηλαδή στο να διατηρήσουμε ως Μαρωνίτες την ταυτότητα μας, τα έθιμα, την κουλτούρα μας.
- Θεωρείτε ότι ο νυν Εκπρόσωπος έχει κάνει βήματα προς αυτόν τον σκοπό;
Προσωπικά παρακολουθώ και ενδιαφέρομαι για τα κοινά των Μαρωνιτών και προσπαθώ να συμμετέχω στις διάφορες δραστηριότητες όταν το επιτρέπει το πρόγραμμα μου. Μπορώ να πω ότι ο Εκπρόσωπος μας έκανε αρκετές κινήσεις για να στηρίζει την κοινότητα μας και εσωτερικά και ευρύτερα. Πάει στα Πολεμίδια, πάει στον Κοτσιάτη, πάει στη Λεμεσό. Όποτε έχει μια εκδήλωση κάπου παρευρίσκεται. Στέλνει το μήνυμα ότι είναι εκεί, ότι και να χρειαστούμε. Σε αυτόν τον τομέα, πράγματι ο Εκπρόσωπος έκανε καλή δουλειά. Έκανε γενικότερα καλή δουλειά, αλλά και στο συγκεκριμένο ειδικότερα εργάστηκε πολύ. Έτσι πρέπει να λειτουργούμε και στο μέλλον. Πρέπει ο Εκπρόσωπος να είναι κάτω με τον κόσμο, να βλέπει, να ακούει και να συμβάλλει εκεί που πρέπει, ούτως ώστε να μπορούμε να διατηρηθούμε και να επιβιώσουμε σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες.
- Έχετε αναμνήσεις από το χωριό σας, την Αγία Μαρίνα; Το έχετε επισκεφτεί μετά το 2010 που επιτράπηκε η είσοδος; Πως ήταν η εμπειρία σας;
Γεννήθηκα στην Αγία Μαρίνα, ήμουν επτά ετών όταν έγινε η εισβολή. Θυμάμαι αμυδρά το σπίτι μας, την πλατεία του χωριού, κάποιες παλιές προσωπικότητες που τις έχω στο μυαλό μου αποτυπωμένες. Μετά το 2010 πήγα στην Αγία Μαρίνα, στην εκκλησία. Οι συνθήκες εκείνη τη μέρα ήταν άσχημες. Μας πήραν με τα λεωφορεία στην εκκλησία, εντός του περιφραγμένου χώρου. Η μητέρα μου, μου έδειξε από την αυλή της εκκλησίας που ακριβώς ήταν το σπίτι μας. Τώρα δεν υπάρχει σπίτι εκεί βέβαια. Υπήρχε μόνο ένα δέντρο στο μέσο του οικοπέδου. Τα περισσότερα σπίτια ήταν ισοπεδωμένα. Ήταν άκρως συγκινητική η πρώτη επίσκεψη μου στο χωριό μετά το 1974.
- Ένα τελικό μήνυμα προς τους αναγνώστες της εφημερίδας μας.
Όπως έχω πει πρέπει να κρατήσουμε τα χωριά μας, πρέπει να στηρίζουμε τις πρωτοβουλίες από οπουδήποτε και αν προέρχονται, που στόχο έχουν να διατηρηθεί η ταυτότητα μας ως Μαρωνίτες. Είμαστε μια μειονότητα που φαίνεται διαμέσου των χρόνων ότι μειωνόμαστε με μαθηματική ακρίβεια. Η ευθύνη είναι πάνω μας για να διατηρήσουμε την Κοινότητα μας. Για να αναφερθώ και στην εφημερίδα, θέλω να πω ότι προς τον σκοπό αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό εργαλείο η εφημερίδα μας. Είναι ακόμα ένας πυλώνας η ενημέρωση που συνδράμει προς αυτήν την κατεύθυνση. Πρέπει να στηρίζουμε την εφημερίδα μας που επιτελεί ένα σημαντικό λειτούργημα, αυτό της σωστής ενημέρωσης. Εγώ ως Γιώργος Κιτέος, από τη θέση μου που έχω στις Βάσεις, θα συνεχίσω να προωθώ την κοινότητα μας όπου μπορώ, τα αιτήματα των Μαρωνιτών όπου μπορώ. Ποτέ μου δεν είπα όχι σε Μαρωνίτη. Πάντα βοηθώ και πάντα θα προσπαθώ να βοηθώ την Κοινότητα όπου μπορώ, με απώτερο σκοπό να διατηρήσουμε την ταυτότητα μας και να επιβιώσουμε στους δύσκολους αυτούς καιρούς.
