«Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των Μαρωνιτών είναι τεράστιος πλούτος για τον τόπο μας»
Σε μια εφ όλης της ύλης συνέντευξη στον Τύπο των Μαρωνιτών, ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου Κωνσταντίνος Χριστοφίδης μιλά για τη σχέση του με τη Μαρωνιτική κοινότητα και τις αναμνήσεις που έχει με τους Μαρωνίτες από τα παιδικά του χρόνια. Κάνει λόγο για την πετυχημένη στρατηγική του Πανεπιστημίου Κύπρου που τον καταστήσει έναν εκ των κορυφαίων οργανισμών του τόπου σήμερα. Δηλώνει ότι οι δεκάδες Μαρωνίτες που φοιτούν στο Πανεπιστήμιο διακρίνονται για την όρεξη τους να μάθουν και να προσφέρουν. Δεν θα μπορούσε να παραλείψει βέβαια αναφορές για την πρόσφατη εμπειρία του από την επίσκεψή του στον Κορμακίτη, τον Μάρτιο του 2016, για να καταλήξει με τον συνεταιρισμό Πανεπιστημίου Κύπρου και Σχολής Τέρρα Σάντα και τους στόχους που έχει για τη Σχολή, μετά και την πρόσφατη συνάντηση που είχε με τον Εκπρόσωπο των Μαρωνιτών Γιαννάκη Μούσα και την Εκπρόσωπο των Λατίνων Αντωνέλλα Μαντοβάνη.
1. Μιλήστε μας λίγο για τη σχέση σας με τη Μαρωνιτική Κοινότητα της Κύπρου.
Μεγαλώνοντας στο ομορφότερο μέρος της Κύπρου, τη Λάπηθο, περιδιαβαίνοντας από μικρός στους μοναδικούς τόπους της Κύπρου – ολόκληρης της Κύπρου – είχα τη χαρά και την τιμή να συναναστραφώ με πολλούς Μαρωνίτες. Είναι πρώτα – πρώτα Κύπριοι, έχουν ενσωματωθεί με την κουλτούρα και τον τρόπο ζωής των κατοίκων, αλλά η ιδιαίτερη καταγωγή τους και η ιστορία τους δημιουργούν μία μοναδική πολιτιστική σύνθεση. Κάθε φορά που επισκέπτομαι τον Κορμακίτη, τον Ασώματο, την Αγία Μαρίνα νιώθω ιδιαίτερη συγκίνηση. Θυμάμαι το ποδοσφαιρικό σας σωματείο «Κέδρος», πηγαίναμε τότε με την ομάδα της Λαπήθου για το τοπικό πρωτάθλημα. Αλήθεια το ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα της Κερύνειας ήταν μοναδικό, γιατί ακριβώς μας έδινε την ευκαιρία να ταξιδεύουμε στην επαρχία μας κάθε Κυριακή. Ο κόσμος της Κύπρου είναι οι Ελληνοκύπριοι, οι Τουρκοκύπριοι, οι Μαρωνίτες, οι Αρμένιοι, οι Λατίνοι. Στο Πανεπιστήμιο Κύπρου έχουμε τη χαρά να συναναστρεφόμαστε με πολλούς Μαρωνίτες φοιτητές ή μαρωνίτικης καταγωγής. Είναι νέοι δραστήριοι, δημιουργικοί που θέλουν να προσφέρουν, που αγαπούν τον τόπο τους και δεν ξεχνούν. Θυμούνται, ελπίζουν, ονειρεύονται την επιστροφή και την ειρηνική συνύπαρξη. Επίσης είναι σημαντικό να αναφέρω και τη στενή σχέση του Πανεπιστημίου Κύπρου με τον Αρχιεπίσκοπο Μαρωνιτών. Πρόκειται για έναν εξαιρετικό ιεράρχη με βαθιά πνευματικότητα.
2. Το Πανεπιστήμιο Κύπρου αποτελεί αποδεδειγμένα έναν εκ των κορυφαίων οργανισμών του τόπου σήμερα. Που οφείλεται η πετυχημένη στρατηγική του Πανεπιστημίου Κύπρου και ποιοι παράγοντες το έχουν καταστήσει ως το κορυφαίο εκπαιδευτικό ίδρυμα του τόπου;
Είμαστε περήφανοι γιατί στα 30 σχεδόν χρόνια από την Ίδρυση του οργανισμού σε μία ημικατεχόμενη πατρίδα καταφέραμε τόσα πολλά. Η πετυχημένη στρατηγική οφείλεται πρώτα – πρώτα στους ανθρώπους μας, στην πανεπιστημιακή κοινότητα, τους ακαδημαϊκούς, τους φοιτητές, το διοικητικό προσωπικό. Αγκάλιασαν τον οργανισμό από την Ίδρυσή του. Είδαν σ΄ αυτόν την άλλη Κύπρο της δημιουργίας, της αριστείας, του καινοτομείν και του επιχειρείν.
Το πανεπιστήμιο είναι ένας σύνθετος οργανισμός, συνθέτει επιστημονικά πεδία, ενώνει κουλτούρες, ενώνει ανθρώπους. Είναι ένας χώρος συνάντησης και αλληλεπίδρασης για όλη την Κύπρο. Το τρίπτυχο γνώση – έρευνα – καινοτομία είναι η συνταγή της επιτυχίας. Επενδύουμε στη μάθηση, στη διδασκαλία και στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των φοιτητών μας. Ερευνούμε, συνεργαζόμαστε με διεθνείς οργανισμούς και με ερευνητικούς φορείς για να δημιουργήσουμε το καινούριο, για να καινοτομήσουμε. Η έρευνα δεν προσθέτει αξία μόνο στο πανεπιστήμιο, αλλά και στην ίδια την κοινωνία.
Η κοινωνία εμπιστεύεται το Πανεπιστήμιο Κύπρου, επειδή αναγνωρίζει την ποιότητα του πρώτου ανώτατου ακαδημαϊκού ιδρύματος. Βλέπει ότι κρατά αποστάσεις από τις συναλλαγές με το πολιτικό και κομματικό κατεστημένο, ότι επιδέχεται τον έλεγχο, αλλά επιδιώκει συνάμα την αυτονομία του που θα του επιτρέψει να δράσει ελεύθερα και δημιουργικά, που θα του δώσει τη δυνατότητα να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες.
Ένας ακόμα παράγοντας επιτυχίας είναι ότι ποτέ δεν είδαμε το Πανεπιστήμιο ως κομμάτι μόνο της κυπριακής κοινωνίας. Το βλέπουμε ως κομμάτι του κόσμου ολόκληρου. Η διεθνοποίηση, η εξωστρέφεια του οργανισμού συμβάλλουν στην εξέλιξή του. Οι συνέργειες του οργανισμού με ξένα πανεπιστήμια, η κινητικότητα προς και από το πανεπιστήμιο συμβάλλουν στη συνεχή του ανάπτυξη. Σ΄ αυτό το κομμάτι βέβαια πολλά πρέπει ακόμα να γίνουν. Προσπαθούμε τώρα να εφαρμόσουμε τη νομοθεσία για τα ξενόγλωσσα προγράμματα, για να μπορέσουμε να ανακοινώσουμε και να προσφέρουμε προγράμματα σπουδών σε γλώσσες πέραν της ελληνικής. Προσδοκούμε ακόμα να δοθεί στο πανεπιστήμιο η δυνατότητα να ιδρύει τις δικές του επιχειρήσεις. Ο πυλώνας της επιχειρηματικότητας θα δώσει νέα διάσταση στον οργανισμό. Και προσέξτε κανένας στρατηγικός πυλώνας δεν επικαλύπτει τον άλλον. Λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία, ώστε να μπορεί το πανεπιστήμιο να διδάσκει τους φοιτητές, να ερευνά, να παράγει το καινούριο, να το εφαρμόζει και να προσφέρει στους φοιτητές και τους απόφοιτους μία ολιστική εμπειρία.
Τέλος επιτρέψτε μου να κάνω μία αναφορά στις υποδομές μας. Η πόλη της γνώσης που κτίσαμε και κτίζουμε είναι το σημείο αναφοράς της δράσης του οργανισμού. Εδώ φοιτητές, ερευνητές, επιστήμονες και κοινωνία αλληλεπιδρούν. Ζουν την πανεπιστημιακή εμπειρία. Όταν εργάζεσαι σ΄ ένα όμορφο περιβάλλον, πιστέψτε με, τα αποτελέσματα μόνο θετικά είναι. Εδώ συναντώνται όλοι οι Κύπριοι, ξένοι φοιτητές και εταίροι και συμμετέχουν στο πανεπιστημιακό γίγνεσθαι. Δημιουργούμε έναν κοινό τόπο συνάντησης με τους ξένους ακαδημαϊκούς, ερευνητές και φοιτητές του προγράμματος Erasmus+ που επισκέπτονται για να φοιτήσουν για ακαδημαϊκά εξάμηνα στο πανεπιστήμιό μας. Τους παρέχουμε παραστάσεις και εμπειρίες ζωής. Άλλωστε η χώρα που σπουδάσαμε είναι τρόπον τινά η δεύτερη πατρίδα μας.
3. Στο Πανεπιστήμιο Κύπρου φοιτούν και δεκάδες μέλη της Μαρωνιτικής Κοινότητας. Πιστεύετε ότι έχουν ένα ξεχωριστό ρόλο να διαδραματίσουν στους στόχους και τις επιδιώξεις του οργανισμού σας;
Αναμφισβήτητα. Μέχρι σήμερα έχουν φοιτήσει στο Πανεπιστήμιο Κύπρου 196 Μαρωνίτες φοιτητές και φοιτήτριες, ενώ το τρέχον ακαδημαϊκό έτος φοιτούν 54. Όπως σας είπα πιστεύω πολύ στη σύνθεση και στα αποτελέσματα που μπορεί να έχει. Οι Μαρωνίτες φοιτητές μας διακρίνονται καταρχάς όπως όλοι οι νέοι μας για την όρεξή τους να μάθουν και να προσφέρουν μέσα στο φοιτητικό τους σπίτι, στο πανεπιστήμιό τους.
Το ιδιαίτερό τους χαρακτηριστικό είναι η ιστορία τους, η ταυτότητά τους, η γλώσσα τους, η προφορική και όχι μόνο παράδοσή τους. Όλα αυτά αποτελούν έναν τεράστιο πλούτο για τον τόπο μας. Αυτά θα θέλαμε να αναδείξουν οι Μαρωνίτες φοιτητές, ώστε να γνωρίσουν και οι υπόλοιποι φοιτητές μας τον κόσμο της Κύπρου, όπως εμείς τον βιώσαμε στα παιδικά μας χρόνια. Να αναφέρω εδώ ότι ακαδημαϊκοί του Πανεπιστημίου Κύπρου (Φιλοσοφική Σχολή) στηρίζουν εμπράκτως τη μαρωνίτικη κοινότητα και μέσα από τη δράση τους συμβάλλουν στην ανάδειξη και αναβίωση της κυπριακής αραβικής.
Είμαι βέβαιος ότι οι νέοι μας θυμούνται, μέσα από τις αναμνήσεις των γονέων τους τον τόπο καταγωγής τους, ελπίζουν ότι θα επιστρέψουν, ότι θα ζήσουν και θα δημιουργήσουν ξανά στις πολιτείες του Βορρά. Αυτή η πεποίθησή μου δεν είναι απλά ένα όνειρο θερινής νυκτός ή ένας ευσεβής πόθος. Προκύπτει από το γεγονός ότι όσοι ζήσαμε την Κύπρο ξέρουμε ότι οι χαμένες ψηφίδες του πολιτισμού μας, τα διασκορπισμένα κομμάτια της ταυτότητάς μας θα αποκατασταθούν μόνο με την επιστροφή μας. Για αυτήν αγωνιζόμαστε μέσα από τη δράση και τη συνεισφορά μας ως πανεπιστήμιο.
4. Εξ όσων γνωρίζουμε, έχετε πρόσφατα επισκεφθεί τα Μαρωνίτικα χωριά. Μιλήστε μας λίγο για την εμπειρία σας αυτή.
Βεβαίως. Σας μεταφέρω όσα μοιράστηκα σε σελίδα κοινωνικής δικτύωσης του Πανεπιστημίου σε μια παλαιότερη μου επίσκεψη στον Κορμακίτη «Κυριακή 6 Μαρτίου 2016, απίστευτα όμορφος ο Κορμακίτης. Η φύση, τα λουλούδια, τα χρώματα, οι εκκλησίες, τα χαμόγελα, η ελπίδα των ανθρώπων. Ήταν ένα προσκύνημα! Από τον Κορμακίτη φθάσαμε στο οροπέδιο, στα υψώματα των Λιβερών, εκεί στο μπαλκόνι της Κύπρου, στο βάθος το πέλαγος της Κιλικίας, αριστερά η Αγία Ειρήνη και ο κόλπος της Μόρφου. Δεξιά μας το δάσος του Διορίους, τα Πάναγρα, στο βάθος το Κυπαρισσόβουνο. Έχει μια άγρια ομορφιά ο Πενταδάκτυλος από εκεί πάνω, λες και είναι ένα άλλο βουνό, άγνωστο. Κατηφορίσαμε στα Λιβερά, δεξιά μας το χορταριασμένο γήπεδο του χωριού, και σε λίγο πιάσαμε τον χωματένιο δρόμο. Φθάσαμε στον φάρο, στο ακρωτήρι του Κορμακίτη. Λίγο πιο μέσα, στα 50 μέτρα, ένα μικρό νησί, και εκεί η θάλασσα σου μιλάει, σου θυμίζει το χρέος σου. Ανάμεσα στον φάρο και το νησάκι τα κύματα που φθάνουν από την πλευρά του κόλπου της Μόρφου, από την άλλη τα κύματα που ταξιδεύουν από την Κερύνεια. Εκεί συγκρούονται δύο κύματα, δύο ήχοι, δύο όνειρα, ένα γαλάζιο, μια πατρίδα». Η συγκίνησή μου κάθε φορά που περπατώ την πατρίδα μας είναι μεγάλη. Τι πατρίδα είναι κι αυτή, όμορφη μεν, με πολλή θλίψη, πόνο και προδοσία όμως.
5. Κύριε Πρύτανη, έχοντας υπόψη ότι τον τελευταίο καιρό εμπλέκεστε και παρακολουθείτε στενά τις πολιτικές εξελίξεις, ποια η άποψη σας για το κυπριακό; Πιστεύετε ότι θα επιστρέψουμε;
Ναι θα επιστρέψουμε. Στην παρούσα φάση φαίνεται ότι βρισκόμαστε σ΄ ένα πολιτικό αδιέξοδο. Οι εξελίξεις με τις πρόσφατες εκλογές στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα δεν ευνοούν την προοπτική της λύσης, ωστόσο πιστεύω ότι οι γεωπολιτικές συγκυρίες θα δώσουν στην Κύπρο μία ακόμα ευκαιρία και τη δυνατότητα να διεκδικήσει την επανένωση. Φτάνει να το θέλουμε. Εμάς τους πολίτες δεν μας ενδιαφέρουν τόσο οι διαφορές για το διαμοιρασμό εξουσίας και τη διοίκηση, όσο η προοπτική της ειρηνικής συνύπαρξης σ΄ ένα δίκαιο κράτος. Χρειάζεται πραγματική θέληση και προορατική πολιτική. Ακούστε θα επιστρέψουμε στην κατεχόμενη γη μας. Αυτή είναι η μεγάλη και ιστορική μάχη μας και δεν θα την χάσουμε, εξάλλου δεν μπορούμε να την χάσουμε γιατί αλλιώς χανόμαστε.
6. Έχετε μόλις πρόσφατα συναντηθεί με τον Εκπρόσωπο των Μαρωνιτών και την Εκπρόσωπο των Λατίνων στη Βουλή και αποφασίσει όπως προβείτε σε ορθή υλοποίηση του Συμφώνου Συναντίληψης που επετεύχθη προ μερικών ετών, μεταξύ Πανεπιστημίου Κύπρου και Σχολής Τέρρα Σάντα. Ποιες οι ενέργειες στις οποίες θα προβείτε και ποιοι οι στόχοι σας όσον αφορά τη Σχολή;
Έχω ήδη συναντηθεί με συνάδελφους – ακαδημαϊκούς με στόχο να εξετάσουμε πώς μπορεί το Πανεπιστήμιο Κύπρου να συμβάλει στη λειτουργία της Σχολής Τέρρα Σάντα ως πρότυπης σχολής. Επιδίωξη του Πανεπιστημίου Κύπρου είναι ο συνεταιρισμός που θα δημιουργηθεί να οδηγήσει στη δημιουργία ενός σχολείου αριστείας σε επίπεδο Μέσης Εκπαίδευσης στην Κύπρο. Πρόκειται για μια προσπάθεια πιο ενεργής συμμετοχής της ακαδημαϊκής κοινότητας στη διδασκαλία στα σχολεία ώστε να δούμε πώς κάνουμε το σχολείο μας καλύτερο. Στόχος μας να προτείνουμε διδακτικές μεθόδους που θα βελτιώσουν την απόδοση εκπαιδευτικών και μαθητών.
Αναγνωρίζοντας τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι νέοι μας στα μεταβατικά στάδια της ζωής τους από το δημοτικό στο γυμνάσιο, στο λύκειο και ακολούθως στο πανεπιστήμιο στοχεύουμε μέσω της ακαδημαϊκής στήριξης να συνδράμουμε στην καλύτερη προετοιμασία των μαθητών. Το σύμφωνο συναντίληψης έχει στο επίκεντρο την ποιότητα στην εκπαίδευση των μαθητών.
Είναι ένα στοίχημα του Πανεπιστημίου Κύπρου η επιτυχία του εγχειρήματος για να μπορέσουμε να βοηθήσουμε τη Σχολή, αλλά και για να προτείνουμε επιτυχημένες διδακτικές μεθόδους στο δημόσιο σχολείο. Στόχος είναι να γίνει η Σχολή παράδειγμα – πρότυπο για τα υπόλοιπα σχολεία της Κύπρου. Επιδιώκουμε επίσης να γνωρίσουν οι μαθητές της Σχολής καλύτερα το Πανεπιστήμιο Κύπρου, να συμμετέχουν στις δραστηριότητές του και να προσδοκούν έτσι στην εισδοχή τους στο μεγαλύτερο ανώτατο ακαδημαϊκό ίδρυμα της χώρας. Αυτό είναι ένα τεράστιο εγχείρημα όχι μόνο για την μαρωνίτικη και τη λατινική κοινότητα αλλά για όλη την Κύπρο. Θα χρειαστεί το σχολείο να εμπιστευθεί τους ειδικούς, να ακούσει περισσότερο τους πανεπιστημιακούς έτσι ώστε να γίνει μια πραγματική μεταρρύθμιση που στην ουσία θα επανιδρύσει το σχολείο. Θα βρούμε τεράστια εμπόδια γιατί στην πατρίδα μας κάποιοι δεν θέλουν τα πράγματα να αλλάζουν, όμως πρέπει να προσπαθήσουμε, να αντιγράψουμε καλές διεθνείς πρακτικές έτσι ώστε να φθάσουμε στο ιδεατό αποτέλεσμα.
Τελειώνοντας θέλω να πω μερικά λόγια για τις κοινότητες μας. Η διαφορετικότητα είναι ο μεγάλος πλούτος του τόπου μας, οι γλώσσες, οι θρησκείες, οι καταγωγές, τα σχολεία μας, οι νέοι μας. Όλα αυτά συνθέτουν ένα εντυπωσιακό μωσαϊκό που μας κάνει πιο ανθρώπινους, πιο ανεκτικούς, πιο δημιουργικούς αλλά και πιο δυνατούς. Όλες αυτές οι διαφορές, μικρές και μεγάλες συγκλίνουν σε μια κοινή αγάπη, την αγάπη που έχουμε γι’ αυτή τη φωτεινή αλλά και συνάμα σκοτεινή πατρίδα. Ο Κόσμος της Κύπρου είμαστε όλοι εμείς, η διαχρονική σύνθεση της ιστορίας της κάθε κοινότητας που τον αποτελούν.
