Άντρος Κυπριανού: «Υποστηρίζουμε και επιμένουμε ότι τα Μαρωνίτικα χωριά πρέπει να είναι μέρος της Ε/Κ Κοινότητας»
- «Μια λύση θα εξομαλύνει την όλη κατάσταση, οι Μαρωνίτες θα επιστρέψουν στα χωριά τους και θα δοθεί η δυνατότητα μιας ομαλής ανάπτυξης της κοινότητας»
- «Τα ενεργειακά και τον φυσικό μας πλούτο θα έπρεπε να τα εκμεταλλευτούμε και να τα αξιοποιήσουμε ως κίνητρο για να συνεργαστεί η Τουρκία στη λύση του κυπριακού»
- «Πρέπει να ξεκινήσει ένας νέος γύρος συζητήσεων για το θεσμό των Εκπροσώπων
των Θρησκευτικών Ομάδων στη Βουλή. Μπορεί να αναβαθμιστεί ο ρόλος του Εκπροσώπου σε ορισμένα ζητήματα» - «Πρέπει να στηριχτούν οι Μαρωνίτες που επιθυμούν να επιστρέψουν στα χωριά τους, οικονομικά ή άλλως πως, για να το πράξουν και ταυτόχρονα να επιλύονται προβλήματα που αντιμετωπίζουν κατά την εκεί παραμονή τους»
Σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στο τελευταίο τεύχος της Εφημερίδας «Ο Τύπος των Μαρωνιτών», ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού ανοίγει τα χαρτιά του και κάνει λόγο για όλα όσα απασχολούν τη Μαρωνιτκή Κοινότητα και όχι μόνο. Προβαίνει σε ανάλυση της παρούσας κατάστασης στην οποία έχει επέλθει η πρσπάθεια λύσης του κυπριακού προβλήματος, επιρρίπτοντας την ίδια ώρα ευθύνες στους χειρισμούς του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη, τόσο για το ναυάγιο στο Κρανς Μοντανά όσο και για τις τρέχουσες εξελίξεις και την αδυναμία επιστροφής στις συνομιλίες. Αναφερόμενος στα ενεργειακά θέματα, τονίζει ότι τον φυσικό μας πλούτο θα έπρεπε να τον εκμεταλλευτούμε και να τον αξιοποιήσουμε ως κίνητρο για την Τουρκία, με στόχο να συνεργαστεί στην προσπάθεια λύσης του κυπριακού. Ερωτηθείς για τις ευρωεκλογές, υπογραμμίζει ότι στόχος του ΑΚΕΛ είναι η αύξηση των ποσοστών σε σχέση με τις τελευταίες ευρωεκλογές ενώ παράλληλα λέει ότι η επιλογή του Τουρκοκύπριου Ακαδημαϊκού Νιαζί Γκιζιλγιουρέκ για το ψηφοδέλτιο του ΑΚΕΛ μόνο τυχαία δεν είναι, αφού μέσω αυτής προωθείται η ιδέα της συνεργασίας μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Στα της Μαρωνιτικής Κοινότητας, επαναλαμβάνει την παντοτινή στήριξη του ΑΚΕΛ προς τα Μαρωνίτικα χωριά καθώς και τη δεδομένη θέση του κόμματος ότι αυτά, σε περίπτωση λύσης, πρέπει οπωσδήποτε να ανήκουν στην Ελληνοκυπριακή Κοινότητα. Ταυτόχρονα, δηλώνει ότι όσοι Μαρωνίτες επιλέγουν να επιστρέψουν στις περιουσίες τους υπό την παρούσα κατάσταση, πρέπει να στηριχτούν οικονομικά και με άλλους τρόπους και να βοηθούνται σε τυχόν προβλήματα που αντιμετωπίζουν κατά την εκεί παραμονή τους. Σε ερώτηση για την αναβάθμιση του θεσμού του Εκπροσώπου των Μαρωνιτών στη Βουλή, αναφέρει πως πρέπει να του δοθεί αναβαθμισμένος ρόλος σε κάποια ζητήματα και πως το ΑΚΕΛ είναι έτοιμο να επαναρχίσει τη συζήτηση γύρω από το θέμα αυτό. Τέλος, στέλνει μηνύματα συμπαράστασης και υποστήριξης προς τη Μαρωνιτική Κοινότητα, υπογραμμίζοντας πως το ΑΚΕΛ είναι πάντοτε δίπλα στους Μαρωνίτες της Κύπρου.
Να κάνουμε αρχή από το κυπριακό και την παρούσα κατάσταση στην οποία έχει επέλθει. Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τη φάση στην οποία επήλθαμε και πως θα επιστρέψουμε στις συνομιλίες;
Δεν σας κρύβω ότι εμείς ανησυχούμε πάρα πολύ από την κατάσταση η οποία επικρατεί. Το παρατεταμένο αδιέξοδο προκαλεί δύο κινδύνους. Ο ένας είναι να διαιωνίσει την υφιστάμενη κατάσταση με αποτέλεσμα σταδιακά να οδηγηθούμε στην οριστική διχοτόμηση της Κύπρου και ο άλλος που είναι χειρότερος βέβαια, δηλαδή οι αντιλήψεις που καλλιεργούνται στα μυαλά των ανθρώπων. Ότι δεν μπορεί να λυθεί το κυπριακό. Με τις συνεχείς δηλώσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας διαμορφώνεται μια αντίληψη ότι η Τ/Κ κοινότητα δεν θέλει λύση στο κυπριακό και ως εκ τούτου θα πρέπει να αποφύγουμε να αναλάβουμε την όποια πρωτοβουλία. Και σιγά σιγά δυστυχώς, στο μυαλό του κόσμου γεννιέται η ιδέα ότι ίσως είναι καλύτερα τα πράγματα να παραμείνουν ως έχουν. Είναι αφέλεια να νομίζει κάποιος ότι τα πράγματα θα παραμείνουν ως έχουν. Αν παραμείνουν αυτό θα είναι προσωρινό, αφού σιγά σιγά θα διολισθαίνουν και θα οδηγηθούμε στη διχοτόμηση όπως ανέφερα στην αρχή. Γιατί φτάσαμε ως εδώ, όμως; Εμείς θεωρούμε ότι χάθηκε μια ιστορική ευκαιρία στο Κρανς Μοντανά. Και συμφωνούμε με αυτό που λέει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ στην έκθεση του. Ότι ήμασταν πολύ κοντά σε συμφωνία και δυστυχώς δεν δείξαμε την απαραίτητη πολιτική βούληση για να καταλήξουμε. Από τότε μέχρι σήμερα, αντί να αναλωθούμε σε πρωτοβουλίες οι οποίες θα δημιουργούσαν συνθήκε επανέναρξης του διαλόγου, μπήκαμε σε μία αντιπαράθεση κυρίως επίρριψης ευθυνών, με αποτέλεσμα τα πράγματα να έχουν επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο. Το τι χρειάζεται να γίνει κατά την άποψη μας είναι πολύ απλό. Να πούμε ξεκάθαρα στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ ότι είμαστε έτοιμοι να επαναρχίσουμε διαπραγματεύσεις στο σημείο που μείναμε, στη βάση του πλαισίου του, αλλά αυτό να το πούμε με ειλικρίνεια, με πολιτική βούληση. Επειδή ο Γενικός Γραμματέας τόνισε ότι πρέπει να πεισθεί αυτή τη φορά ότι είμαστε έτοιμοι να φτάσουμε μέχρι τέλους για να επαναρχίσει τις διαπραγματεύσεις. Πολύ φοβάμαι ότι οι μέχρι στιγμής εξε- λίξεις αποκαρδιώνουν τον Γενικό Γραμματέα. Δεν τον ενθαρρύνουν να αναλάβει πρωτοβουλία.
Γιατί πάντα όταν φτάνουμε κοντά σε μια λύση, μοιάζει τόσο δύσκολο στη συνέχεια και μετά μας παίρνει χρόνια να συνεχίσουμε;
Θεωρώ ότι δεν είναι δύσκολο. Θεωρώ ότι θα έπρεπε να είναι εύκολο. Όμως είναι προφανές ότι απουσιάζει η απαραίτητη πολιτική βούληση. Το 2004 δεν διαπραγματευτήκαμε ουσιαστικά με αποτέλεσμα να ετοιμαστεί ένα σχέδιο που δεν έλαβε υπόψη τις ανησυχίες της δικής μας πλευράς και απορρίφθηκε. Στο Κρανς Μοντανά, από τη στιγμή που ο Γ.Γ. του ΟΗΕ κατάθεσε πλαίσιο που μας ικανοποιούσε, εμείς έπρεπε να αφιερωθούμε πίσω από τον Γενικό Γραμματέα. Να απαιτήσουμε να πάμε μέχρι τέλους και εκεί η Τουρκία είτε θα υποχρεωνόταν να συνεργαστεί είτε θα έμενε εκτεθιμένη. Το χειρότερο από όλα ποιο είναι; Εκτός από τον Γ.Γ., η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Μ.Βρετανία, η Ελλάδα, εμείς, λέγαμε ότι αποτελούν αναχρονισμό οι τουρκικές εγγυήσεις. Θα πρέπει να καταργηθούν και να αντικατασταθούν με ένα άλλο σύστημα. Το σύστημα που πρότεινε ο Γ.Γ. ήταν συγκεκριμένο. Ήταν το έγγραφο για την εφαρμογή της συμφωνίας το οποίο δεν έδινε εξουσίες και αρμοδιότητες στις εγγυήτριες δυνάμεις. Αντί να το αξιοποιήσουμε αυτό το πράγμα και να στριμώξουμε την Τουρκία, δυστυχώς βάζαμε άλλα ζητήματα με αποτέλεσμα η διαδικασία να καταρρεύσει και σήμερα αντί να επικεντρωθούμε στο θέμα που λέγαμε ότι μας ανησυχούσε στο Κρανς Μοντανά, εγείρουμε οποιοδήποτε άλλο ζήτημα εκτός από το θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Μπήκαμε σε διαδικασία που αφορά την εκτελεστική εξουσία, βάζουμε θέμα των αρμοδιοτήτων της κεντρικής κυβέρνησης, μετά βάλαμε θέμα αλλαγής του πολιτειακού συστήματος, από προεδρική να πάμε σε κοινοβουλευτική δημοκρατία. Δεν ξέρω, ή μάλλον δεν καταλαβαίνω γιατί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κάνει αυτά τα πράγματα.
Με την εξέλιξη των ενεργειακών θεμάτων, θεωρείτε ότι υπάρχει επανάπαυση στο θέμα του κυπριακού;
Θα ήταν πάρα πολύ μεγάλο λάθος γιατί είναι αφέλεια να νομίζουμε ότι η Τουρκία θα επιτρέψει να αξιοποιήσουμε τον φυσικό πλούτο που διαθέτουμε μεάλυτο το κυπριακό. Θα έχουμε πολλά προβλήματα και δυσκολίες και οι υποσχέσεις που δίνονται από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ ότι «μην ανησυχείτε, εμείς θα σας στηρίξουμε προς αυτή την κατεύθυνση», πιστεύω ότι θα αποδειχθούν κάλπικες στην εξέλιξη των πραγμάτων. Εμείς ως ΑΚΕΛ λέμε ότι τα ενεργειακά θα έπρεπε να τα εκμεταλλευτούμε και να τα αξιοποιήσουμε ως κίνητρο για να συνεργαστεί η Τουρκία στη λύση του κυπριακού. Να της πούμε ξεκάθαρα «βοήθα μας να λύσουμε το κυπριακό με σωστό τρόπο και εμείς είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε συζητήσεις μαζί σας» και πλέον η λήψη της απόφασης θα βασιστεί καθαρά πάνω σε οικονομικά κριτήρια για δύο πράγματα: το ένα σε ότι αφορά τον αγωγό που θα ξεκινά από το Ισραήλ, να περνά από την Κύπρο και την Τουρκία και να διοχετεύει το φυσικό αέριο σε προορισμούς όπως είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, τα Βαλκάνια κλπ. και το δεύτερο να τους πουλήσουμε φυσικό αέριο. Μόνο έτσι μπορούμε να μετατρέψουμε τον ενεργειακό πλούτο σε κίνητρο για την Τουρκία.
Η προεκλογική περίοδος επηρεάζει την παρούσα κατάσταση;
Την επηρεάζει και αυτό είναι λυπηρό. Βέβαια θέλω να απαντήσω στον κ. Αναστασιάδη, ο οποίος είπε ότι το ΑΚΕΛ λόγω των εκλογών τοποθετείται στο κυπριακό με τον τρόπο που τοποθετείται, λέγοντας του ότι αυτό είναι ένα μεγάλο ψέμα. Το ΑΚΕΛ απέδειξε ότι έχει συμπεριφερθεί πατριωτικά σε ότι αφορά το κυπριακό. Δηλαδή σε στιγμές που ο κ. Αναστασιάδης χρειάστηκε τη στήριξη μας ακολουθώντας μια σωστή τακτική, την δώσαμε παρ’ όλο το πολιτικό κόστος το οποίο είχαμε. Είναι προφανές ότι εκείνος ο οποίος σε κάθε εκλογική αναμέτρηση μεταμφιέζεται προεκλογικά, είναι ο ίδιος ο Νίκος Αναστασιάδης. Και εκεί βρίσκεται κατά την άποψη μου το μεγαλύτερο πρόβλημα.
Η Τουρκοκυπριακή κοινότητα εκμεταλλεύεται την προεκλογική περίοδο;
Η Τ/Κ Κοινότητα νομίζω ότι είναι και εκείνη διχασμένη. Υπάρχουν τα πολιτικά κόμματα που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί για να προωθήσουν την ιδέα της λύσης δύο κρατών και υπάρχει και ο κ. Ακκιντζί και τα άλλα προοδευτικά κόμματα τα οποία προσπαθούν να επιμείνουν στη λύση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Το έργο τους καθίσταται πολύ δύσκολο όμως από τη στιγμή που η Τουρκία επιμένει για λύση δύο κρατών. Και η στάση την οποία εμείς τηρούμε, δηλαδή να μην ανταποκρινόμαστε θετικά για να επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις από εκεί που μείναμε στη βάση του πλαισίου Γκουτέρες, δυσκολεύει αφάνταστα τον κ. Ακκιντζί και τα κόμματα τα οποία θέλουν πραγματικά τη λύση στο κυπριακό. Και ενισχύει τις δυνάμεις που προωθούν την ιδέα των δύο κρατών.
Πολύ πρωτοποριακή η συμπερίληψη του κ. Νιαζί στο ψηφοδέλτιο του ΑΚΕΛ. Οι λόγοι ήταν για να δοθούν τα σωστά μηνύματα στον κόσμο;
Ακριβώς. Ο λόγος για τον οποίο τον συμπεριλάβαμε ήταν γιατί θέλαμε να στείλουμε το μήνυμα ότι Ε/Κ και Τ/Κ μπορούμε και πρέπει να συνεργαστούμε για να σώσουμε την κοινή μας πατρίδα. Μπορούμε να κυβερνήσουμε μαζί, μπορούμε να λειτουργήσουμε από κοινού και ξεκαθαρίζω ότι σε καμία περίπτωση ο Νιαζί δεν είναι υποψήφιος ως εκπρόσωπος της Τ/Κ Κοινότητας. Είναι ένας άνθρωπος ο οποίος ζει στην Ε/Κ Κοινότητα από το 1988-89, εργάζεται ως Ακαδημαϊκός στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και θέλουμε ακριβώς να στείλουμε το μήνυμα ότι Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι δεν έχουμε τίποτα να χωρίσουμε. Αντιθέτως πρέπει να είναι κοινή η προσπάθεια να επανενώσουμε την Κύπρο. Σημειώνουμε εν τω μεταξύ ότι στα κατεχόμενα γίνεται και ένας «πόλεμος» εις βάρος του κ. Νιαζί από ακραίες δυνάμεις οι οποίες δεν επιθυμούν λύση του κυπριακού. Ήταν βέβαια αναμενόμενο αυτό και τον είχαμε προειδοποιήσει. Και ο ίδιος ο κ. Νιαζί κατανοούσε βέβαια ότι θα είχε τέτοιες αντιδράσεις. Αλλά ξέρετε, όταν αντιδρούν οι ακροδεξιές δυνάμεις εναντίον σου, πρέπει να χαίρεσαι με την έννοια ότι αυτό σημαίνει πως κινείσαι προς τη σωστή κατεύθυνση.
Ποιοι οι στόχοι του ΑΚΕΛ στις ευρωεκλογές;
Να πάρουμε ένα αποτέλεσμα καλύτερο από εκείνο που είχαμε στις προηγούμενες εκλογές που ήταν γύρω στο 27% και να στείλουμε τα σωστά πολιτικά μηνύματα. Πρώτα και κύρια εις ότι αφορά το κυπριακό, ότι πρέπει να δουλέψουμε μαζί Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι για τη λύση και κατά δεύτερο λόγο, σε ότι αφορά πρώτα την Ευρώπη, ότι πρέπει να αλλάξουν οι πολιτικές που ακολουθούνται από τις κυριάρχες πολιτικές δυνάμεις, αλλά και στην Κύπρο, ότι πρέπει να τερματιστεί ο αυταρχικός και αλαζονικός τρόπος με τον οποίο κυβερνά ο κ. Αναστασιάδης και ο ΔΗΣΥ.
Να περάσουμε στα της Μαρωνιτικής Κοινότητας. Ξέρουμε ότι διαχρονικά τόσο ο Άντρος Κυπριανού όσο και το ΑΚΕΛ στηρίζουν την προσπάθεια των Μαρωνιτών για επιστροφή. Δεδομένου του ότι και ο Εκπρόσωπος των Μαρωνιτών κάνει λόγο ότι στόχος της κοινότητας είναι η επιστροφή στα Μαρωνίτικα χωριά υπό το παρόν στάτους κβο για διατήρηση τους μέχρι την ώρα της λύσης, εσείς τι πιστεύετε για αυτό;
Συμφωνούμε και υπερθεματίζουμε. Εξάλλου πρέπει να πω ότι με τον κ. Μούσα είχαμε συζητήσει σε συγκεκριμένες περιπτώσεις το εν λόγω θέμα. Εμείς θεωρούμε ότι από τη στιγμή που η ίδια η Μαρωνιτική Κοινότητα έχει επιλέξει να αποτελεί μέρος της Ελληνοκυπριακής Κοινότητας, θα πρέπει να γίνει σεβαστή η επιθυμία της. Πρέπει λοιπόν η λύση, εάν και εφόσον υπάρξει κάποτε, επειδή τα πράγματα είναι δύ-σκολα αυτή τη στιγμή, να εξασφαλίζει ότι τα Μαρωνίτικα χωριά θα είναι στην Ελληνοκυπριακή Κοινότητα. Αυτό το μήνυμα το έχουμε μεταφέρει κατ’ επανάληψη και στον κ. Αναστασιάδη, αυτή εξάλλου ήταν και η πρόνοια του χάρτη του Σχεδίου Ανάν το 2004. Δηλαδή προνοούσε ότι τα Μαρωνίτικα χωριά θα είναι μέρος της Ελληνοκυπριακής Κοινότητας. Εξακολουθούμε λοιπόν να υποστηρίζουμε αυτή τη θέση και να επιμένουμε ότι αυτό θα γίνει εφόσον καταλήξουμε σε συμφωνία. Υπάρχει και ένα άλλο ζήτημα. Τι γίνεται μέχρι τη λύση; Πρέπει σαφώς να στηριχτούν οι Μαρωνίτες. Πρώτα και κύρια όσοι επιθυμούν να επιστρέψουν στα χωριά τους με αυτήν την προσωρινή κατάσταση, θα πρέπει να στηριχτούν οικονομικά και άλλως πως για να το πράξουν και την ίδια στιγμή θα πρέπει να δούμε πως επιλύονται προβλήματα που αντιμετωπίζουν κατά τη διάρκεια της εκεί παραμονής τους. Έχουν γίνει κάποια σχέδια και θεωρώ ότι θα πρέπει να τα αναπτύξουμε ακόμη περισσότερο. Εξ’ όσων γνωρίζω σήμερα το σχέδιο επανεγκατάστασης που εκπονήθηκε το 2007, δεν εφαρμόζεται όπως τότε. Επίσης θυμάμαι ότι τότε στηρίζονταν με διάφορους τρόπους και οι γεωργοκτηνοτρόφοι που διέμεναν στα Μαρωνίτικα χωριά. Εκείνο το οποίο έχουμε συζητήσει με τον κ. Μούσα είναι ότι χρειάζεται να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο αυτό το σχέδιο.
Ποια η άποψη σας για το διαχρονικό αίτημα της Μαρωνιτικής κοινότητας για αναβάθμιση του θεσμού και του ρόλου του Εκπροσώπου της στη Βουλή;
Είναι ένα θέμα το οποίο είχαμε συζητήσει και παλαιότερα. Θα πρέπει να γίνουν συνταγματικές τροποποιήσεις για να διαφοροποιηθεί ο θεσμός των Εκπροσώπων των Θρησκευτικών Ομάδων στη Βουλή. Πρέπει όμως πρώτα να το συζητήσουμε πολιτικά για να δούμε πως τοποθετούμαστε. Εμένα με ανησυχεί κάτι άλλο μπορώ να σας πω. Ότι όσο παρατείνεται η κατοχή, ο διαχωρισμός και ο διαμοιρασμός, πολύ φοβάμαι ότι ακόμα και η Μαρωνιτική Κοινότητα η οποία είναι μεγάλη κοινότητα, θα αφομοιωθεί από την Ελληνοκυπριακή. Δηλαδή το γεγονός ότι δεν ζείτε στα χωριά όπως παλιά και αναγκαστήκατε να σκορπιστείτε σε όλη την Κύπρο, αυτό το πράγμα σταδιακά θα σας αφομοιώσει. Πρώτα και κύρια χάνετε τη δυνατότητα της γλώσσας, να επικονωνείτε μεταξύ σας στη γλώσσα σας. Και είναι σημαντική, θεωρώ, για τη διατήρηση της κοινότητας, η γλώσσα. Και ξέρω ότι είστε πολύ δεμένοι με τις κοινότητες σας, στις θρησκευτικές αργίες πάτε στην εκκλήσία κτλ. Όμως και αυτό σιγά σιγά θα χαθεί. Οπότε, το πιο σημαντικό είναι να δούμε πως λύνεται το κυπριακό για να διατηρηθούν οι κοινότητες ζωντανές και να δούμε και ταυτόχρονα πως αναβαθμίζεται ο ρόλος του Εκπροσώπου στη Βουλή. Είναι ένα θέμα το οποίο πρέπει να συζητήσουμε. Το είχαμε συζητήσει και παλαιότερα αλλά δεν καταλήξαμε. Νομίζω ότι πρέπει να ξεκινήσει ξανά ένας γύρος συζητήσεων. Μπορούμε θεωρώ να του δώσουμε ρόλο σε κάποια ζητήματα. Λόγου χάρη σε θέματα που αφορούν την κοινότητα την ίδια, θέματα πολιτιστικά, θέματα παιδείας. Πρέπει να έχει αναβαθμισμένο ρόλο σε αυτά τα ζητήματα.
Πολλοί Μαρωνίτες συμμετέχουν διαχρονικά στα συλλογικά όργανα του ΑΚΕΛ. Πόσο σημαντική θεωρείτε τη συμβολή των Μαρωνιτών στη δράση και το έργο του ΑΚΕΛ;
Εμείς δεν διαχωρίζουμε τους ανθρώπους με βάση την καταγωγή τους. Εκείνο το οποίο κρίνουμε είναι τη δυνατότητα τους να προσφέρουν και να λειτουργήσουν από διάφορα πόστα. Αν έχουν τις ικανότητες δεν θα τους αδικήσουμε γιατί είναι Μαρωνίτες. Θα τους δώσουμε τις ίδιες πιθανότητες που έχουν οι οποιοιδήποτε άλλοι. Θεωρώ ότι είναι σημαντική η προσφορά πολλών, μεταξύ των οποίων του Αβραάμ Αντωνίου, του Κλαύδιου Μαυρόχαννα που υπήρξαν βουλευτές του κόμματος και άλλων πολλών που μας βοήθησαν και μας βοηθούν διαχρονικά όπως ο Νίνος Φραντζιάς, ο Βαλεντίνος Κουμέττου, ο Χριστάκης Παχίτας και ο Εδουάρδος Χατζηχάννας. Είναι πάρα πολύ σημαντική η βοήθεια όλων και ταυτόχρονα μας βοηθούν να κατανοήσουμε πιο καλά τα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουν τα Μαρωνίτικα χωριά και η ίδια η Μαρωνιτική Κοινότητα.
Ένα τελικό μήνυμα προς τους Μαρωνίτες.
Θέλω να στείλω ένα μήνυμα συμπαράστασης και υποστήριξης. Πρώτα και κύρια για τη λύση στο κυπριακό, που θεωρώ ότι η λύση θα εξομαλύνει την όλη κατάσταση και θα δώσει τη δυνατότητα σε όλους τους Κύπριους και τους Μαρωνίτες να επιστρέψουν στα χωριά τους. Να ξαναβιώσουν το καλό παρελθόν το οποίο υπήρχε. Και με αυτόν τον τρόπο θα δοθεί και η δυνατότητα της ομαλής ανάπτυξης της κοινότητας. Θα δημιουργηθούν συνθήκες συντήρησης των παραδόσεων, των εθίμων της κοινότητας, της γλώσσας, που επιμένω ότι για μένα είναι πολύ σημαντική η διατήρηση της. Το δεύτερο που θέλω να πω είναι ότι, μέχρι τη λύση του κυπριακού, θα είμαστε πάντοτε δίπλα στους Μαρωνίτες για την αντιμετώπιση των πολλών προβλημάτων τα οποία τους απασχολούν και τη δημιουργία εκείνων των προϋποθέσεων που θα τους επιτρέψουν να έχουν την καλύτερη δυνατή διαβίωση στις περιουσίες και στα σπίτια τους.
