Συνέντευξη του Γενικού Γραμματέα του Συμβουλίου των Καθολικών Ιερών Συνόδων της Ευρώπης στον Τύπο των Μαρωνιτών
«Η ελπίδα για λύση δεν είναι όνειρο, είναι κάτι που πρέπει να πιστέψετε»
«Το πρόβλημα εδώ στην Κύπρο, ένα νησί που δεν είναι ακόμη επανενωμένο είναι κάτι που αφορά όλους εμάς στην Ευρώπη και όχι μόνο την Κύπρο»
«Θέλουμε να δείχνουμε στον κόσμο ότι δεν είμαστε γραφειοκράτες της εκκλησίας, αλλά μέρος της ποιμαντικής της αποστολής στην κάθε χώρα»
«Ο Αρχιεπίσκοπος Σουέηφ είναι σοφός άνθρωπος και η προσωπική του συμβολή είναι πολύ σημαντική για την αποστολή μας»
Με την ευκαιρία του Συνεδρίου των Γενικών Γραμματέων των Καθολικών Ιερών Συνόδων της Ευρώπης, που διοργανώθηκε στην Κύπρο από την Αρχιεπισκοπή Μαρωνιτών Κύπρου, ο Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου των Καθολικών Ιερών Συνόδων της Ευρώπης π. Duarte da Cunha, παραχώρησε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στον Τύπο των Μαρωνιτών. Ο π. Duarte μιλά για τoν ρόλο και την αποστολή του Συμβουλίου και για τους σκοπούς του φετινού συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε στην Κύπρο. Την ίδια ώρα, κάνει λόγο για τις προκλήσεις στην Ευρώπη που απασχολούν την Εκκλησία καθώς και για τον τρόπο που τα αιτήματα του Συμβουλίου φτάνουν στα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. που λαμβάνουν τις αποφάσεις. Αναφέρεται επίσης στις εμπειρίες που βίωσε τόσο αυτός όσο και τα υπόλοιπα μέλη σε ένα «διαιρεμένο νησί», καθώς και στον σημαντικό και ιδιαίτερο ρόλο που η Κύπρος και ο Αρχιεπίσκοπος Ιωσήφ Σουέηφ διαδραματίζουν στο Συμβούλιο.
- Ποια είναι η αποστολή του Συμβουλίου των Καθολικών Ιερών Συνόδων της Ευρώπης;
Το CCEE είναι ένας μικρός οργανισμός ο οποίος συγκεντρώνει όλες τις Καθολικές Ιερές Συνόδους της Ευρώπης και επίσης στέλνει Επισκόπους σε χώρες όπου δεν υπάρχει Σύνοδος, όπως στην περίπτωση της Κύπρου. Η αποστολή αυτού του συμβουλίου είναι να προωθήσει τον συνεταιρισμό, τη συνεργασία και τις συναντήσεις μεταξύ των διαφόρων Ιερών Συνόδων. Το CCEE γεννήθηκε μετά το Δεύτερο Συμβούλιο του Βατικανού, οπότε η εμπειρία της συνάντησης μεταξύ των Επισκόπων από τις διάφορες χώρες ήταν από την αρχή ισχυρή. Έτσι, οι Επισκόποι, όχι μόνο από την Ευρώπη αλλά και από άλλες ηπείρους, αποφάσισαν να δημιουργήσουν κάτι που θα τους βοηθήσει να συνεχίσουν αυτή την εμπειρία των συναντήσεων, των συγκεντρώσεων, της ανταλλαγής, της αλληλοβοήθειας, της προσφοράς και της υποστήριξης. Αυτή είναι η κύρια αποστολή μας. Στη συνέχεια, το Συμβούλιο αναπτύσσει τον Ευρωπαϊκό Οικουμενισμό. Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει ένας ευρωπαϊκός καθολικός οργανισμός που να μπορεί να είναι σε διάλογο με τους Ηγέτες των Ευρωπαϊκών Εκκλησιών. Συνεπώς, είμαστε σε διάλογο με τους Προτεστάντες, τους Ορθόδοξους κλπ. Εκπροσωπούμε τις Ευρωπαϊκές Καθολικές Εκκλησίες και προσπαθούμε να μεταφέρουμε τους εκπροσώπους ή τους επισκόπους σε διάφορα συνέδρια για τους μετανάστες, τη νεολαία κλπ. Και οργανώνουμε αυτές τις συναντήσεις ούτως ώστε να καθόμαστε όλοι μαζί στο τραπέζι και να μοιραζόμαστε οτιδήποτε έχει να κάνει με αυτές τις αποστολές.
2. Μέσα στο πλαίσιο που έχετε εξηγήσει, υπάρχουν ορισμένα ζητήματα σχετικά με την Εκκλησία τα οποία απασχολούν την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ποια είναι αυτά;
Σήμερα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της εποχής μας. Αναλόγως του τόπου και των περιστάσεων. Φυσικά, αυτή τη στιγμή έχουμε να αντιμετωπίσουμε κοινά προβλήματα στην Ευρώπη, αλλά και προβλήματα που είναι πιο σοβαρά στη μια χώρα της Ευρώπης παρά στην άλλη. Το γεγονός ότι ένα πρόβλημα βρίσκεται σε μια χώρα της Ευρώπης αφορά ολόκληρο την Ευρωπαϊκή Εκκλησία στην ολότητα της. Για παράδειγμα, το πρόβλημα εδώ στην Κύπρο, ένα νησί που δεν είναι ακόμη επανενωμένο είναι κάτι που αφορά όλους εμάς στην Ευρώπη και όχι μόνο την Κύπρο. Πρόκειται για ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα και είμαστε όλοι αφοσιωμένοι για να το αντιμετωπίσουμε. Την ίδια ώρα, ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται και δεν το ξεχνάμε αυτό. Όλοι μας ανησυχούμε. Το ίδιο συμβαίνει και στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, όπου δεν υπάρχει ακόμη μια διακανονισμένη κατάσταση δικαιοσύνης και ειρήνης. Όλοι μας ανησυχούμε και για αυτό. Υπάρχουν επίσης κοινά προβλήματα που όλοι μας καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε. Τα ζητήματα του σεβασμού στην ανθρώπινη ζωή για παράδειγμα και το πρόβλημα της έκτρωσης. Αυτό το ζήτημα έχει συζητηθεί σε πολλές χώρες. Ίσως να μην υπάρχουν ίδιες αντιλήψεις για αυτό στα δυτικά και στα ανατολικά της Ευρώπης, αλλά σίγουρα είναι κάτι που αφορά και αγγίζει τις καρδιές των Επισκόπων παντού. Το πρόβλημα με τους μετανάστες είναι επίσης ένα μεγάλο ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπίσει η Ευρωπαϊκή Εκκλησία. Είχαμε την ευκαιρία να συναντήσουμε κάποιους μετανάστες και εδώ στην Κύπρο. Η Μάλτα αντιμετωπίζει τα ίδια προβλήματα, στην Ιταλία επίσης υπάρχει το πρόβλημα και σαφώς σε άλλες χώρες. Δεν είναι πρόβλημα μιας χώρας ή ενός κράτους. Έχει να κάνει με την ευρωπαϊκή κοινωνία. Και η Εκκλησία είναι μέρος της κοινωνίας. Και έχει κάτι να πει και να κάνει κάτι. Έτσι, αυτές οι προκλήσεις είναι κοινές και η Εκκλησία ασχολείται με αυτές συνεχώς.
Το άλλο θέμα είναι πιο πνευματικό αλλά το ίδιο σημαντικό με τα άλλα. Αφορά την εκκοσμίκευση. Έχει χαθεί η αντίληψη του να ζούμε όπως έχει πει ο Θεός και με αυτόν τον τρόπο χάνεται η αυθεντικότητα και η ουσία της θρησκείας. Αυτό είναι πραγματικά οδυνηρό για τους ανθρώπους μέσα τους, επειδή ο Θεός υπάρχει και μας αγαπά. Εάν δεν συνειδητοποιήσουμε και δεν αναγνωρίσουμε την ύπαρξή του και την αγάπη του, η παρουσία του θα λείπει από τις ζωές μας και το αποτέλεσμα θα είναι μια βίαιη κοινωνία, χωρίς εμπιστοσύνη μεταξύ των ανθρώπων. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα για την ήπειρο. Οι χώρες της Ευρώπης έχουν πολλούς χριστιανούς, αλλά οι οποίοι δεν ζουν την πίστη τους. Έτσι, αυτό είναι κάτι πολύ δύσκολο για εμάς. Γνωρίζουμε ότι υπάρχει ο Θεός, αγαπάμε τον Ιησού Χριστό και θέλουμε όλοι οι άνθρωποι να έχουν πίστη και να ζήσουν αυτή την πίστη τους. Υπάρχει επίσης το πρόβλημα της δίωξης των χριστιανών στη Μέση Ανατολή, στην Αφρική, στην Ασία. Στην Ευρώπη δεν πρόκειται για δίωξη αλλά για κάποιου είδους διακρίσεις, για παράδειγμα η μη ανοχή στα διάφορα χριστιανικά σύμβολα ή η ασέβεια της πίστης του άλλου. Η Εκκλησία ανησυχεί για αυτά τα προβλήματα, τα οποία είναι κυρίως προβλήματα που προκλήθηκαν από τον πόλεμο. Είναι χρέος μας να το σταματήσουμε όλο αυτό. Είμαστε πολύ αφοσιωμένοι στην αποστολή μας και αξίζει να αναφέρουμε ότι θα συμμετέχουμε και στη συνάντηση του Αγίου Πατέρα στο Μπάρι (έγινε στις 7 Ιουλίου 2018), με τους επικεφαλής των διαφόρων εκκλησιών, όπου θα γίνει προσευχή για ειρήνη στη Μέση Ανατολή.
3. Ακούγεται η φωνή της εκκλησίας στα διάφορα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα που λαμβάνουν τις αποφάσεις;
Δεν είναι εύκολο να το προσδιορίσουμε αυτό ή να αντιληφθούμε αυτή την επιρροή που υπάρχει στα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. Αυτά τα όργανα συνήθως ακολουθούν μια διαφορετική ατζέντα. Αλλά, την ίδια ώρα υπάρχουν άτομα από αυτά τα όργανα που συναντούν τους Επισκόπους και μας ενημερώνουν κατά πόσον κάτι που ζητούμε είναι εφικτό ή όχι. Έτσι, θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα δεν είναι κάτι διαβολικό. Ο κόσμος τους μας λέει πάντα πως είναι έτοιμοι να μας ακούσουν και πρόθυμοι να βοηθήσουν όπου μπορούν.
4. Ποιος είναι ο σκοπός της συνάντησης των Γενικών Γραμματέων που διοργανώθηκε φέτος στην Κύπρο και ποιοι ήταν οι στόχοι της;
Μια φορά το χρόνο το CCEE διοργανώνει αυτή τη συνάντηση. Η πιο σημαντική συνάντηση, βέβαια, είναι αυτή της Προεδρίας των Ιερών Συνόδων, που ονομάζεται Ολομέλεια. Αλλά, μια φορά τον χρόνο διοργανώνουμε και αυτήν την επίσης σημαντική συνάντηση με τους Γενικούς Γραμματείς. Είναι αυτοί που ασχολούνται περισσότερο με την καθημερινή ζωή στις Ιερές Συνόδους, επειδή τα μέλη της Προεδρίας συνήθως έχουν άλλα πράγματα να κάνουν. Αυτή η συνάντηση είναι πολύ σημαντική, αφού ενισχύει το δίκτυο και τους δεσμούς μεταξύ των Ιερών Συνόδων.Υπάρχουν επίσης άνθρωποι που επιθυμούν να καταλάβουν την αποστολή μας και κάθε χρόνο θέλουμε να τους δείχνουμε ότι δεν είμαστε γραφειοκράτες της εκκλησίας. Είμαστε μέρος της ποιμαντικής αποστολής της εκκλησίας στην κάθε χώρα. Και φέτος στο συνέδριο μας στην Κύπρο μιλήσαμε για τον πολιτισμό της συνάντησης. Είδαμε για ποια πράγματα κάνει συχνά αναφορά ο Πάπας Φραγκίσκος και το γεγονός αυτό το θεωρήσαμε πολύ σημαντικό για εμάς. Επειδή έχουμε ως αποστολή να προωθούμε τέτοιες συναντήσεις μεταξύ των Επισκόπων, μεταξύ των καθολικών μελών της Εκκλησίας, ή μεταξύ Καθολικών και μη Καθολικών, ή και μεταξύ Χριστιανών και μη Χριστιανών. Επομένως, αυτή η συνάντηση έχει να κάνει με την αποδοχή του άλλου, το να ακούς τον άλλο, το να εκτιμάς τον άλλο. Στα συνέδρια μας είμαστε ελεύθεροι να μιλάμε για εμάς και την ταυτότητά μας και έχουμε χρόνο για διάλογο και χρόνο για να αναπτύξουμε μια καλή σχέση μεταξύ μας η οποία παραμένη αναλλοίωτη και μετά τη συνάντηση μας.
- Το Συνέδριο ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες της Γραμματείας; Πως ήταν η εμπειρία εδώ στην Κύπρο;
Ναι ανταποκρίθηκε. Αυτό το θέμα που είχαμε ήταν πολύ σημαντικό αφού είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε σε διαφορετικά επίπεδα μοιραζόμενοι εμπειρίες και νομίζω ότι όλοι ήταν ευχαριστημένοι για αυτό που ζήσαμε, για αυτό που είδαμε στην Κύπρο και για τον τρόπο που η εκκλησία στην Κύπρο ακολουθεί την αποστολή της. Η συνάντηση με τους Λατίνους και τους Μαρωνίτες, καθώς και με τους Ορθόδοξους ήταν πραγματικά ξεχωριστή. Είδαμε επίσης πώς λειτουργεί η Κάριτας στην Κύπρο με τους μετανάστες και τους φτωχούς και είμαστε πραγματικά ικανοποιημένοι από αυτό που βιώσαμε. Ξέραμε ότι ήμασταν σε ένα διαιρεμένο νησί και για την γενική κατάσταση στην Κύπρο, αλλά τώρα ξέρουμε καλύτερα περί τίνος πρόκειται. Επειδή μιλήσαμε γι ‘αυτό εδώ και βιώσαμε οι ίδιοι αυτή τη διαίρεση. Η ελπίδα για μια λύση δεν είναι ένα όνειρο. Είναι κάτι που πρέπει να πιστέψετε.
- Ποιος είναι ο ρόλος της Κύπρου στην αποστολή σας και πόσο σημαντική είναι η παρουσία και συμμετοχή του Αρχιεπισκόπου Μαρωνιτών στο Συμβούλιο;
Ο Αρχιεπίσκοπος Σουέηφ είναι σοφός άνθρωπος και η προσωπική του συμβολή είναι πολύ σημαντική για την αποστολή μας. Το γεγονός ότι εκπροσωπεί την Κύπρο είναι επίσης πολύ σημαντικό για διάφορους λόγους. Το ένα είναι ότι η πλειοψηφία στο νησί δεν είναι καθολικοί και ο τρόπος με τον οποίο ζουν όλοι μαζί είναι σημαντικός για άλλες χώρες, στις οποίες δεν συμβαίνει αυτό. Η Κύπρος είναι επίσης μια γέφυρα μεταξύ της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης και είναι μέσω της Κύπρου που το Συμβούλιο συνδέεται περισσότερο με τη Μέση Ανατολή. Επιπλέον, το γεγονός ότι ο Αρχιεπίσκοπος Σουέηφ είναι Μαρωνίτης, προσθέτει σε μας την Μαρωνιτική εμπειρία. Είναι ο μόνος Μαρωνίτης Επίσκοπος στο Συμβούλιο μας και αυτό βοηθά στην καλύτερη κατανόηση της πνευματικότητας των Μαρωνιτών. Και φυσικά, λόγω της πολιτικής κατάστασης της Κύπρου, ο Αρχιεπίσκοπος φέρνει στο Συμβούλιο προβλήματα που είναι σημαντικά και για άλλες χώρες της Ευρώπης.
7. Εκλεγήκατε ως Γενικός Γραμματέας το 2008 και δεν θα ανανεώσετε τη θητεία σας. Πείτε μας λίγα λόγια για την εμπειρία σας τα τελευταία δέκα χρόνια και για τα συναισθήματά σας τώρα που ολοκληρώνεται η θητεία σας.
Ήμουν εδώ και δέκα χρόνια στη θέση αυτή, πηγαίνοντας στην Ευρώπη και βιώνοντας τις διάφορες πραγματικότητες σε κάθε χώρα. Τώρα θα επιστρέψω σπίτι μου στην Πορτογαλία, πολύ πιο σοφός και θα βοηθήσω στην αποστολή μας από τα ποιμενικά μου καθήκοντα.
