*του Δημήτρη Λεβαντή (Δικηγόρου, μέλους της Συνοδικής Επιτροπής “Δικαιοσύνη και Ειρήνη” της Καθολικής Εκκλησίας)
Την Κυριακή 14 Οκτωβρίου 2018 η Καθολική Εκκλησία ανακήρυξε επίσημα 7 νέους αγίους της. Γνωστότερος όλων ο Πάπας Παύλος Στ, που υλοποίησε τη Β΄ Σύνοδο του Βατικανού. Αγαπητότερος όλων, ιδιαίτερα στη Λατινική Αμερική, ο δολοφονηθείς, το 1980, Αρχιεπίσκοπος του Σαν Σαλβαδόρ Όσκαρ Ρομέρο.
Στον ελληνικό τύπο γράφτηκε ότι πρόκειται για δύο “αμφιλεγόμενες στην εποχή τους” προσωπικότητες. Πράγματι η προσπάθεια διαλόγου Εκκλησίας – σύγχρονης εποχής, για την οποία εργάστηκε ο Παύλος Στ΄ και η υπεράσπιση των πτωχών και των αδυνάτων, για την οποία δολοφονήθηκε ο Όσκαρ Ρομέρο, καθιστούσαν, τότε και τώρα, αμφιλεγόμενους και μη βολικούς, από κάποιους, “καλούς χριστιανούς“ κατά τα άλλα.
Ο Πάπας Παύλος Στ΄ είναι γνωστός στους περισσότερους. Αξίζει όμως να μάθουμε κάποια στοιχεία και για τον Αρχιεπίσκοπο του Σαν Σαλβαδόρ. Η καθολική νεολαία της δεκαετίας 1980-1990, ανάμεσά τους και ο υπογράφων, αισθανόμαστε μεγάλο θαυμασμό για το έργο του.
Για 35 χρόνια (1942 – 1977) άσκησε τα ιερατικά του καθήκοντα σε διάφορες περιοχές της χώρας του. “Πιστός στην υπηρεσία της Εκκλησίας και του λαού του Θεού”, όπως έλεγε. Αναλαμβάνοντας Αρχιεπίσκοπος της χώρας, το 1977 (επί πάπα Παύλου Στ΄ με τον οποίο υπήρχε αμοιβαία φιλία και αλληλοσεβασμός) πολλοί πίστεψαν ότι θα ήταν ένας συντηρητικός Αρχιερέας, ενάντιος στη στήριξη των ιερέων προς τα κοινωνικά κινήματα της εποχής (Θεολογία της Απελευθέρωσης).
Όμως ο νέος Ιεράρχης είχε ζήσει και γνωρίσει από κοντά τα προβλήματα του λαού του και σύντομα είδε τον καλό του φίλο, Ιησουίτη ιερέα π. Ρουτίλιο Γκράντε, να δολοφονείται, μαζί με 2 άλλους κληρικούς, επειδή ζητούσαν περισσότερα δικαιώματα για το λαό τους. Αισθάνθηκε ότι έπρεπε να συνεχίσει το έργο του και από τότε δε σταμάτησε να καταγγέλλει, δημόσια, τη φτώχεια, την κοινωνική αδικία, τις δολοφονίες και τα βασανιστήρια που συνέβαιναν στη χώρα
Στοχοποιήθηκε αμέσως, κατηγορήθηκε στη Ρώμη ότι εμπλέκεται με την πολιτική, απειλήθηκε η ζωή του. Ο ίδιος, αρνούμενος οποιαδήποτε προστασία, εφόσον δεν υπήρχε προστασία της ζωής των απλών ανθρώπων του Σαλβαδόρ συνέχισε να καταγγέλλει την καταπίεση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη δράση των “ταγμάτων θανάτου” της στρατιωτικής χούντας, που ανέλαβε την εξουσία το 1979 και είχε εξαπολύσει σειρά δολοφονικών επιθέσεων κατά των ιερέων που υπερασπίζονταν τους φτωχούς με το σύνθημα “ Γίνε πατριώτης – σκότωσε έναν παπά!”.
Ο Ρομέρο συνέχισε να κηρύττει το Ευαγγέλιο, εξηγώντας πως ο λόγος του Θεού ερχόταν σε αντίθεση με την κατάσταση της χώρας. Ο ραδιοφωνικός σταθμός της Εκκλησίας μετέδιδε ζωντανά τις ομιλίες του, με τεράστια απήχηση.. Σε τρία χρόνια ο σταθμός καταστράφηκε 10 φορές, αλλά ο ίδιος δεν πτοήθηκε
Την Κυριακή 23 Μαρτίου 1980, μαζικές δολοφονίες πολιτών τον οδήγησαν να ζητήσει δημόσια από τους στρατιώτες να υπακούσουν στο νόμο του Θεού και όχι σε αυτούς που τους ζητούν να σκοτώνουν τους αδελφούς τους. Την επομένη έπεσε νεκρός, ενώ τελούσε τη Θεία Λειτουργία στο παρεκκλήσι ενός νοσοκομείου, από τις σφαίρες ενόπλου που εισέβαλε στο ναό.
Κατά τη διάρκεια της κηδείας του, την 30η Μαρτίου 1980, στον καθεδρικό ναό της πρωτεύουσας, άγνωστοι πυροβόλησαν και πέταξαν εκρηκτικά στο πλήθος των 50.000 πολιτών που είχαν συγκεντρωθεί. Άνω των 40 οι νεκροί και εκατοντάδες οι τραυματίες. Η χούντα της χώρας τον παρουσίαζε, ακόμα και νεκρό, ως αιτία αναταραχών.
Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄, όταν επισκέφθηκε τη χώρα, ζήτησε εκτός προγράμματος, να προσκυνήσει στον τάφο του, παρόλες τις κυβερνητικές αντιρρήσεις. Ο Πάπας Βενέδικτος δήλωσε ξεκάθαρα ότι ο Ρομέρο δεν είχε ποτέ ενεργήσει ή κηρύξει εκτός των εκκλησιαστικών πλαισίων, όπως είχε κατηγορηθεί εν ζωή. Το 2007 ανακηρύχθηκε Μακάριος.
“Αν ήμουν Πάπας αυτόν θα αναγνώριζα ως Άγιο” είχε πει σε ανύποπτο χρόνο ο αρχιεπίσκοπος του Μπουένος Άιρες Χόρχε Μπεργκόλιο, ο σημερινός Πάπας Φραγκίσκος. Από μια ευτυχή συγκυρία της μοίρας αυτό πράγματι συνέβη.
Το τελευταίο Κήρυγμα του Αρχιεπισκόπου Romero
Μία σφαίρα σταμάτησε το κήρυγμα και τη ζωή του
Η Θεία Λειτουργία που τελούσε ο Σεβασμιότατος στις 24 Μαρτίου 1980, ημέρα της δολοφονίας του, ήταν η πρώτη επέτειος του θανάτου της Sara Meardi de Pinto, μητέρας του Jorge de Pinto, συντάκτη και εκδότη του εβδομαδιαίου περιοδικού «El Independiente». Η ευαγγελική περικοπή που αναγνώστηκε σ’ αυτήν την ευκαιρία ήταν του Ιωαν. 12,23-26.
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, χάρη σ’ αυτό που έγραψε σήμερα στην έκδοση του ο «El Independiente» καταφέρνω κατά κάποιο τρόπο, να αντιληφθώ τα υιικά συναισθήματα με την ευκαιρία της πρώτης επετείου του θανάτου της μητέρας του. Ιδιαίτερα μπορώ να μαντέψω το ευγενικό του πνεύμα, πως χρησιμοποίησε όλη την λεπτή διαπαιδαγώγησή του και την ευγένειά του στην υπηρεσία μιας υπόθεσης που είναι σήμερα τόσο σημαντική: η αληθινή ελευθέρωση του λαού μας.
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, σκέπτομαι ότι αυτή τη βραδιά δεν πρέπει να προσευχηθούμε μόνο για την αιώνια ανάπαυση της ψυχής της αγαπητής κυρίας Sarita, αλλά ιδιαίτερα πρέπει να κάνουμε δικό μας το μήνυμά της στο οποίο κάθε χριστιανός πρέπει να δίνει μορφή και ζωή με έντονο τρόπο. Πολλοί δεν καταλαβαίνουν και νομίζουν ότι ο χριστιανισμός δεν θα πρέπει να αναμειγνύεται σ’ αυτά τα πράγματα. Αλλά αντιθέτως, λίγο πριν ακούσατε στο Ευαγγέλιο του Χριστού: κανένας δεν πρέπει να αγαπά τον εαυτό του τόσο πολύ ώστε να αποφεύγει να εμπλέκεται στους κινδύνους που μας ζητά η ιστορία. Αυτοί που αποφεύγουν τον κίνδυνο χάνουν τη ζωή τους, ενώ εκείνοι που ζουν από την αγάπη του Χριστού, προσφέρουν τον εαυτό τους για τους άλλους και θα ζήσουν. Όπως ο σπόρος που πεθαίνει, αλλά μόνο φαινομενικά. Εάν δεν πέθαινε θα παρέμεινε μόνος του. Ο θερισμός φθάνει μόνο επειδή αυτός πεθαίνει, διότι επιτρέπει στον εαυτό του να θυσιαστεί μέσα στη γη και να καταστραφεί. Μόνο καταστρέφοντας τον εαυτό του κάποιος, παράγει τη συγκομιδή.
Ο λόγος του Κυρίου μας προέτρεψε ότι το να κερδίσουμε τον κόσμο και να χάσουμε τον εαυτό μας, δεν ωφελεί σε τίποτε. Ακόμη η αναμονή μιας νέας γης δεν πρέπει να αποδυναμώσει, αλλά μάλλον να ενδυναμώσει τη δέσμευσή μας για να κάνουμε καλύτερη αυτή τη γη στην οποία αναπτύσσεται το σώμα μιας νέας οικογένειας. Ένα σώμα που ήδη τώρα είναι σε βαθμό κατά κάποιο τρόπο να απεικονίζει το νέο καιρό.
Επομένως στο βαθμό που η πρόσκαιρη πρόοδος μπορεί να συμβάλλει σε μία καλύτερη τάξη της ανθρώπινης κοινωνίας, αυτή είναι σοβαρή δέσμευση για τη Βασιλεία του Θεού. Ακόμη και αν η πρόσκαιρη πρόοδος πρέπει να διακρίνεται με προσοχή από την ανάπτυξη της Βασιλείας του Χριστού. Διότι αφού πρώτα σπείρουμε το καλό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της αδελφοσύνης και της ελευθερίας σε όλο τον κόσμο σύμφωνα με το Πνεύμα του Κυρίου και ακολουθώντας την εντολή του, μπορούμε να ανακαλύψουμε όλα τα καλά αποτελέσματα της φύσης μας και της δέσμευσής μας, που πρέπει όμως να είναι απαλλαγμένα από βρωμιά και εμείς να είμαστε φωτισμένοι και μεταμορφωμένοι.
Έπειτα, ο Υιός θα παραδώσει στον Πατέρα «Ένα Βασίλειο αιώνιο και παγκόσμιο. Ένα Βασίλειο ζωής και αληθείας. Ένα Βασίλειο αγιοσύνης και χάρης. Ένα Βασίλειο δικαιοσύνης, αγάπης και ειρήνης» (Προοίμιο της Θείας Λειτουργίας για την εορτή του Χριστού Βασιλιά). «Εδώ στη γη η Βασιλεία του Θεού είναι ήδη παρούσα, αλλά, με τον ερχομό του Κυρίου, αυτή θα τελειοποιηθεί» (GS 39).
Αυτή είναι η ελπίδα που εμπνέει εμάς τους χριστιανούς. Γνωρίζουμε ότι κάθε προσπάθεια για να καλυτερεύσουμε την κοινωνία, που είναι σημαδεμένη από την αδικία και την αμαρτία, ο Θεός την ευλογεί, διότι είναι ο ίδιος ο Θεός που τη ζητά. Και όταν υπάρχει γενναιόδωρος κόσμος όπως η Sarita, και η σκέψη της ενσαρκωμένη στον γιό της Jorgito και σε όλους εκείνους που αγωνίστηκαν γι’ αυτά τα ιδεώδη, πρέπει να αναζητηθούν τρόποι να τα καθαρίσουν και να τα καταστήσουν χριστιανικά, να τα ντύσουμε με την ελπίδα διότι αυτά υπάρχουν πέραν από αυτή τη ζωή. Όλα αυτά μας κάνουν πιο δυνατούς, καθιστώντας μας βεβαίους ότι κάθε τι που κάνουμε πάνω στη γη, εάν τρέφεται από τη χριστιανική ελπίδα, δεν θα χαθεί ποτέ. Θα το ξαναβρούμε σε μία πιο καθαρή μορφή σ’ αυτό το Βασίλειο, όπου η αμοιβή μας θα είναι η δέσμευσή μας και οι προσπάθειες που καταβάλαμε εδώ σ’ αυτή τη γη.
Πιστεύω ότι η φιλοδοξία μας δεν είναι αδύνατη σε μια εποχή ελπίδας και αγώνα και αυτή την ημέρα αυτής της επετείου. Θυμόμαστε με ευγνωμοσύνη αυτή τη γενναιόδωρη γυναίκα που μπόρεσε να συμπάσχει με τις ανησυχίες του συζύγου της και του γιου της και όλων εκείνων που εργάζονται για έναν καλύτερο κόσμο. Προσθέτοντας το μερίδιό της, τον κόκκο του σιναπιού, όλα τα βάσανα της. Πέρα από κάθε αμφιβολία, αυτό θα εξασφαλίσει την αιώνια ανταμοιβή της που θα είναι ανάλογη με τη θυσία και την κατανόηση – που σε πολλούς εδώ στο Ελ Σαλβαντόρ δυστυχώς είναι μειωμένα ή και λείπουν.
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, σας εκλιπαρώ να εξετάσουμε αυτά τα δεδομένα αυτή τη στιγμή στην ιστορία μας με ελπίδα, διότι με αυτό το γενναιόδωρο πνεύμα της προσφοράς, και εμείς κάνουμε ό, τι μπορούμε. Μπορούμε όλοι να κάνουμε κάτι, τουλάχιστον να έχουμε μια αίσθηση κατανόησης. Η αγία γυναίκα που θυμόμαστε αυτό το βράδυ, ίσως, δεν θα μπορούσε να κάνει περισσότερα με τρόπο άμεσο, αλλά ήταν σε θέση να ενθαρρύνει εκείνους που ήταν στη εργασία, να συμπαραστέκεται στον αγώνα τους και κυρίως να προσεύχεται γι’ αυτούς.
Και μετά το θάνατό της, εκείνη στέλνει ένα μήνυμα από την αιωνιότητα για το οποίο αξίζει τον κόπο να δεσμευτούμε, ώστε όλες αυτές οι προσδοκίες της δικαιοσύνης, της ειρήνης και της ευημερίας που αποκτούμε εμπειρία πάνω στη γη θα γίνουν πραγματικότητα και για μας, αν θέλουμε να φωτιστούμε με τη χριστιανική ελπίδα. Γνωρίζουμε ότι κανείς δεν ζει για πάντα, αλλά αυτοί που έχουν βάλει στην προσπάθειά τους μια αίσθηση μεγάλης πίστης και αγάπης για τον Θεό, της ελπίδας μεταξύ των ανθρώπων, ξέρουν ότι θα βρουν τη λάμψη ενός στεφάνου που είναι η βέβαιη αμοιβή για όσους δεσμεύονται, διαδίδοντας την αλήθεια, τη δικαιοσύνη και την καλοσύνη στη γη. Δεν θα μείνουμε για πάντα εδώ αλλά εξαγνισμένοι από το Πνεύμα του Θεού, θα λάβουμε την αμοιβή που έχει συλλεχθεί για μας.
Η Θεία Ευχαριστία, είναι από μόνη της πράξη πίστης. Με αυτή τη χριστιανική πίστη γνωρίζουμε ότι ο κόκκος του οικοδεσπότη μετασχηματίζεται στο σώμα του Χριστού που έδωσε τον εαυτό του για τη λύτρωση του κόσμου. Ότι σ’ αυτό το Ποτήριο ο οίνος μετουσιώνεται στο αίμα του που είναι η τιμή της σωτηρίας. Είθε αυτό το θυσιασμένο σώμα και αυτό το χυμένο αίμα για όλους τους ανθρώπους να είναι η τροφή μας, ώστε να μπορούμε να προσφέρουμε το σώμα μας και το αίμα μας για τα βάσανα και τον πόνο – όπως ο Χριστός και αυτό να αποκαλύψει στο λαό μας, τι σημαίνει δικαιοσύνη και ειρήνη.
Ας συγκεντρωθούμε με ελπίδα και πίστη, σε αυτή τη στιγμή της προσευχής για τη Σάριτα και για τον εαυτό μας …
(Στο σημείο αυτό, ο Αρχιεπίσκοπος Romero δέχτηκε από απόσταση μια θανατηφόρα βολή και έπεσε νεκρός στο έδαφος).
