Ελίζαμπεθ Σπέχαρ:
«Οι θέσεις των Μαρωνιτών είναι κεντρικές στα ζητήματα των διαπραγματεύσεων»
– «Είναι σημαντικό που η Μαρωνιτική Κοινότητα είναι πολύ σαφής για το πώς βλέπει τη θέση της σε μια πρόταση λύσης και το ότι οι Μαρωνίτες ποτέ δεν σταμάτησαν να έχουν τη δική τους ξεχωριστή «φωνή» σε όλο αυτό»
– «Η επιστροφή των Μαρωνιτών ως ΜΟΕ ήταν κάτι που τέθηκε στο τραπέζι όταν παρουσιάστηκε πριν από μερικά χρόνια και είχε συζητηθεί μεταξύ των μερών και παραμένει κάτι που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη»
– «Το αποτέλεσμα του Κραν-Μοντανά ήταν πολύ απογοητευτικό γιατί πολλοί από εμάς θεωρούσαμε ότι υπήρχαν προοπτικές να καταλήξουμε σε μια στρατηγική συμφωνία μεταξύ των μερών, που θα έπαιρνε πραγματικά τον δρόμο προς την τελική πρόταση για διευθέτηση»
Μια άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη με την Ειδική Αντιπρόσωπο του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, φιλοξενήθηκε στο τελευταίο τεύχος της εφημερίδας “Ο Τύπος των Μαρωνιτών”. Πέντε χρόνια μετά την άφιξη της και λίγο πριν την αναχώρηση της από την Κύπρο, η Ειδική Αντιπρόσωπος ανοίγει τα χαρτιά της στους συντάκτες του «Τ» και μιλά μεταξύ άλλων για την εμπειρία της, τη σχέση που ανέπτυξε με τους Μαρωνίτες, καθώς και για την παρούσα κατάσταση που αφορά στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. Αναπολεί τις πρώτες της συναντήσεις με την ηγεσία της Μαρωνιτικής Κοινότητας, τις επισκέψεις της στα Μαρωνίτικα χωριά, ενώ αναφέρεται και στα όσα τα Ηνωμένα Έθνη προσέφεραν στους κατοίκους των Μαρωνιτικών χωριών σε ανθρωπιστικό επίπεδο, ιδιαίτερα κατά την δύσκολη περίοδο της πανδημίας. Τονίζει ότι η Μαρωνιτική Κοινότητα είναι πολύ σαφής για τις θέσεις της και τα «θέλω» της σε μια πιθανή λύση του Κυπριακού προβλήματος και ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό που έχει τη δική της φωνή στην όλη διαδικασία. Μιλά για τη μεγάλη χαμένη ευκαιρία του Κραν-Μοντανά, αλλά τονίζει πως δεν πρέπει να χαθεί ποτέ η ελπίδα. Τέλος, αναφέρεται στους νέους της Κύπρου και στο πόσο επενδύουν σε αυτούς τα Ηνωμένα Έθνη.
- Ας πάμε αρχικά πίσω, στην πρώτη σας συνάντηση με τη Μαρωνιτική Κοινότητα της Κύπρου. Πότε συνέβη αυτό;
Ξέρετε, σκεφτόμουν τον καιρό που πέρασα εδώ στην Κύπρο και πολλοί άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι παρέμεινα εδώ για αρκετά χρόνια. Έφτασα στα μέσα Ιουνίου του 2016 και ένα από τα πρώτα πράγματα που έκανα ως Ειδική Αντιπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα ήταν να έχω συναντήσεις με τη Μαρωνιτική Κοινότητα. Και μάλιστα έκανα την πρώτη μου επίσκεψη στην Καρπάσια και τον Κορμακίτη τον Οκτώβριο του 2016. Έτσι, λίγο μετά τους καλοκαιρινούς μήνες κατά τους οποίους είχα αφιχθεί στην Κύπρο, είχα ήδη επισκεφτεί κάποιες Μαρωνίτικες κοινότητες.
- Πώς θα περιγράφατε τη σχέση σας με την κοινότητα και ιδιαίτερα με τους ηγέτες της έκτοτε;
Με τους ηγέτες της Μαρωνιτικής Κοινότητας έχουμε μια πολύ καλή σχέση, μια πολύ ανοιχτή σχέση. Κάθε φορά που οι ηγέτες της Κοινότητας ανησυχούσαν για κάτι για το οποίο πίστευαν ότι θα έπρεπε έρθει στην προσοχή των Ηνωμένων Εθνών, έρχονταν να με δουν. Και αν υπάρχει τρόπος να βοηθήσω προσπαθώ πάντα να το κάνω. Έτσι, εκτίμησα πολύ αυτή την ειλικρίνεια, αυτή τη διαφάνεια και τη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ μας. Και νομίζω ότι είχαμε καταφέρει να βοηθήσουμε σε πολλές περιπτώσεις. Μπορώ να σας πω ότι, κατά τη διάρκεια της πανδημίας στην Κύπρο, όταν τα σημεία διέλευσης για παράδειγμα παρέμειναν κλειστά για μεγάλο χρονικό διάστημα, ήμασταν δίπλα στη Μαρωνιτική Κοινότητα για να βεβαιωθούμε ότι η κοινότητα στον βορρά ήταν σε θέση να εμβολιαστεί. Υπήρχαν φάρμακα που μερικές φορές έπρεπε να διευκολυνθεί η μεταφορά τους στο βορρά για τα μέλη της κοινότητας, κάποιες φορές υπήρχαν δυστυχώς και οι νεκροί οι οποίοι έπρεπε να ταφούν στα Μαρωνίτικα χωριά στο βορρά και βοηθήσαμε να διευκολυνθεί αυτή η διαδικασία. Έτσι, προσπαθήσαμε να είμαστε πάντα χρήσιμοι για την Μαρωνιτική Κοινότητα γενικότερα και ιδιαίτερα για εκείνους που βρίσκονται στον βορρά.
Επίσης, όπως γνωρίζετε, εδώ και χρόνια παρέχουμε τακτική ανθρωπιστική υποστήριξη στα χωριά του βορρά. Ακόμη και κατά τη διάρκεια των μηνών της πανδημίας, όταν ήταν πολύ δύσκολο να διέλθουμε και υπήρχαν πολλοί περιορισμοί, καταφέραμε να το συνεχίσουμε αυτή την αποστολή. Και πιστεύω ότι αυτό είναι κάτι που εκτιμήθηκε πολύ και είμαι πραγματικά χαρούμενη που συνεχίζουμε αυτόν τον ρόλο.
- Γνωρίζουμε ότι στο πλαίσιο των διαφόρων επαφών και συναντήσεων που είχατε με την κοινότητα, πραγματοποιήθηκαν επίσης μερικές επισκέψεις στα Μαρωνίτικα χωριά, ώστε να εξοικειωθείτε με τον τόπο. Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας από αυτές τις επισκέψεις;
Πρώτα απ’ όλα τα Μαρωνίτικα χωριά είναι όμορφα. Εκεί όπου βρίσκονται γεωγραφικά, είναι όμορφες περιοχές και μερικά από τα πράγματα που παρατήρησα είναι το πόσο τακτοποιημένα, οργανωμένα και περιποιημένα είναι τα χωριά. Και πόση υπερηφάνεια έχουν οι Μαρωνίτες εκεί στα χωριά τους. Ξέρω ότι δεν υπάρχουν πολλοί Μαρωνίτες που ζουν μόνιμα εκεί, αλλά εκτός από εκείνους που ζουν εκεί όλη την ώρα, ειδικά οι ηλικιωμένοι, υπάρχουν τόσοι πολλοί Μαρωνίτες που ζουν στη Λευκωσία ή αλλού και πηγαίνουν τακτικά στα χωριά στον βορρά. Μερικοί από αυτούς πηγαίνουν σχεδόν κάθε Σαββατοκύριακο, πηγαίνουν και φροντίζουν τις ελιές τους ή τις συκιές τους, φέρνουν πίσω τους καρπούς από τα δέντρα κ.λπ. Αγαπούν πραγματικά τα χωριά τους και αυτό με εντυπωσίασε ειλικρινά. Είναι πολύ δεμένοι με αυτά τα χωριά, με τα σπίτια τους εκεί και με το περιβάλλον τριγύρω, με τη φύση. Νομίζω ότι μια από τις ωραιότερες αναμνήσεις μου από τις επισκέψεις μου στα χωριά είναι όταν είχαμε δει τις άγριες τουλίπες κοντά στον Κορμακίτη. Και πήγα εκεί αρκετές φορές, ειδικά με την Τεχνική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά. Όπως γνωρίζετε, οργανώνουν σε τακτική βάση επισκέψεις στην περιοχή του Κορμακίτη για να δουν τις τουλίπες, κάθε άνοιξη, και μου απηύθυναν ευγενική πρόσκληση αρκετές φορές. Και κάθε φορά που ήμουν καλεσμένη, πήγαινα και μπορώ να πω πως ήταν μια φανταστική εμπειρία. Μας αντιμετώπισαν πολύ καλά στο χωριό, πάντα με το εξαιρετικό φαγητό και τη φιλοξενία με τον Μαρωνίτικο τρόπο.
- Όπως καταλαβαίνουμε, πρέπει να γνωρίζετε καλά τα πολιτικά ζητήματα των Μαρωνιτών σχετικά με τις διαπραγματεύσεις για λύση του Κυπριακού, όπως φυσικά αυτά προωθούνται από τους ηγέτες της κοινότητας. Πως εκλαμβάνετε αυτά τα αιτήματα;
Είναι σημαντικό που η Μαρωνιτική Κοινότητα είναι πολύ, πολύ σαφής για το πώς βλέπει τη θέση της σε μια πρόταση λύσης. Και είναι πολύ σημαντικό ότι οι Μαρωνίτες ποτέ δεν σταμάτησαν να έχουν τη δική τους ξεχωριστή «φωνή» σε όλο αυτό. Είναι σημαντικό γιατί μιλάμε πάντα για «δικοινοτικές» και για κοινότητες σαν να υπάρχει μόνο η Τουρκοκυπριακή και η Ελληνοκυπριακή Κοινότητα εδώ. Φυσικά, υπάρχουν αρκετές κοινότητες. Ναι, είναι οι δύο μεγαλύτερες κοινότητες, είναι οι ιδρυτικές κοινότητες στο νησί. Αλλά η Μαρωνιτική Κοινότητα, όπως όλοι γνωρίζουμε, είναι εδώ για αιώνες. Είναι μια πολύ παλιά κοινότητα εδώ που συνέβαλε τα μέγιστα όλα αυτά τα χρόνια. Και έχει έναν πολύ ιδιαίτερο πολιτισμό και ιστορία και είναι στιγμές που αυτά ξεχνιούνται.
Βλέπουμε επίσης τη μοναδική σας θέση σε αυτό το νησί μέσω των πολιτικών θέσεων που παίρνετε και μέσω του γεγονότος ότι οι Αντιπρόσωποι σας, όπως είπα, διαχώρισαν τις απόψεις τους κατά κάποιο τρόπο από τις δύο μεγαλύτερες κοινότητες, λέγοντας ότι: «έχουμε τη μοναδική μας θέση και αυτό είναι αυτό που αισθανόμαστε για μια λύση και αυτό είναι που θα θέλαμε να δούμε σε μια λύση για την κοινότητά μας. Νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό να έχουμε αυτές τις διαφορετικές φωνές. Ως Ηνωμένα Έθνη, όχι μόνο για τη διαδικασία αυτή στην Κύπρο αλλά για όλες τις ειρηνευτικές διαδικασίες, δίνουμε πραγματικά έμφαση στη διαφορετικότητα. Και ιδιαίτερα στην ένταξη. Με άλλα λόγια, πρέπει να συμπεριλάβουμε περισσότερους ανθρώπους στην ειρηνευτική διαδικασία, προκειμένου να καταλήξουμε σε κάτι που θα είναι βιώσιμο. Διότι αν παραμείνουν εκτός κάποιες φωνές, αυτό μπορεί να κάνει την ειρηνευτική συμφωνία πιο εύθραυστη. Έτσι, πιστεύω πως είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η Μαρωνιτική Κοινότητα ήταν πάντα πολύ «ομιλητική» και πολύ σαφής για το τι θα ήθελε να δει σε μια λύση.
- Συζητήθηκαν ποτέ αυτά τα θέματα από τους δύο ηγέτες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων;
Θα έλεγα ναι. Σαφώς αυτό έχει να κάνει πολύ με την εδαφική προσαρμογή, με τις πτυχές της διακυβέρνησης και ούτω καθεξής. Προφανώς, τέτοιου είδους πράγματα συζητιούνται και λαμβάνονται υπόψη. Οι αρχές που έχετε θέσει επανειλημμένα είναι αρχές που αναμφίβολα έχουν συζητηθεί. Είναι κεντρικές στα ζητήματα των διαπραγματεύσεων. Φυσικά, όπως γνωρίζετε, τα Ηνωμένα Έθνη δεν λαμβάνουν θέση σχετικά με το περιεχόμενο μιας πρότασης. Έτσι, εμείς δεν λέμε «αυτό είναι καλό ή κακό». Και πάλι, θα ήθελα να τονίσω ότι πιστεύουμε πως είναι σημαντικό να είναι γνωστές οι απόψεις του κόσμου, ειδικά σε συγκεκριμένες κοινότητες όπως η δική σας, γιατί αυτά πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στις διαπραγματεύσεις. Εξαρτάται από την ηγεσία, είναι πάνω σε αυτούς που διαπραγματεύονται το να αποφασίσουν τελικά και εναπόκειται μετά στον λαό να ψηφίσει ναι ή όχι σε ένα δημοψήφισμα. Έχετε όμως κάθε δίκαιο να προωθείτε τις προτάσεις σας, η φωνή που σας δίνει αυτό στη διαδικασία είναι εξαιρετικά σημαντική. Θα θέλαμε να δούμε περισσότερα άτομα να έχουν «φωνή» στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων και περισσότερη ένταξη, όπως ανέφερα.
- Έχει ήδη υποβληθεί στους δύο ηγέτες μια πρόταση από τον Εκπρόσωπο των Μαρωνιτών στη Βουλή, η οποία προτείνει την επιστροφή των Μαρωνιτών στα χωριά τους ως ένα από τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που θα συζητηθούν. Πιστεύετε ότι ένα τέτοιο ΜΟΕ μπορεί να θεωρηθεί πιθανό;
Αυτό ήταν κάτι που τέθηκε στο τραπέζι και παρουσιάστηκε πριν από μερικά χρόνια και είχε συζητηθεί μεταξύ των πλευρών. Και υπάρχουν μερικά ΜΟΕ που παραμένουν εξαιρετικά, τα οποία θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη και ίσως αυτό να είναι ένα από αυτά. Αλλά νομίζω ότι η δυσκολία αυτή τη στιγμή, για να είμαι ειλικρινής, είναι ότι η ατμόσφαιρα είναι πιο απαιτητική για τα ΜΟΕ. Προσπαθούμε ως ΟΗΕ να υποστηρίξουμε τις δύο πλευρές, ιδιαίτερα τους δύο ηγέτες, για να συμφωνήσουν σε Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που θα βελτιώσουν την καθημερινή ζωή των Κυπρίων. Και μάλιστα, μπορεί να το έχετε δει μέσω του τύπου, όταν πρόσφατα ο Γενικός Γραμματέας συναντήθηκε με τον κ. Αναστασιάδη και τον κ. Τατάρ, συζήτησαν δύο σημαντικούς τομείς στους οποίους πρέπει να γίνει περισσότερη δουλειά. Ο ένας είναι τα ΜΟΕ και ο άλλος είναι η ενίσχυση των τεχνικών επιτροπών, οι οποίες μπορούν επίσης να λάβουν κάποιες πολύ σημαντικές πρωτοβουλίες ή να επιφέρουν αλλαγές που θα ωφελήσουν την καθημερινή ζωή των Κυπρίων. Έτσι, μέσα σε αυτό το πλαίσιο, φυσικά και θα ληφθούν υπόψη αυτού του είδους τα πράγματα. Αλλά, όπως αντιλαμβάνομαι, η ατμόσφαιρα είναι κάπως πιο απαιτητική. Αλλά δεν τα παρατάμε, συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε και συνεχίζουμε να έχουμε συναντήσεις με τις δύο πλευρές για να δούμε αν μπορούμε να τους υποστηρίξουμε σε αυτά τα σημαντικά ζητήματα.
- Ποιες ήταν οι προσδοκίες σας για το Κυπριακό καθώς αναλαμβάνατε τη θέση σας μερικά χρόνια πριν και ποια είναι τα συναισθήματά σας σήμερα λίγο πριν φύγετε από το νησί;
Πρώτα απ’ όλα, θα παραπέμψω σε μία από τις εκθέσεις του Γενικού Γραμματέα ή μάλλον σε αρκετές από αυτές, στις οποίες έλεγε πως κατά την άποψη του, υπήρξαν κάποιες χαμένες ευκαιρίες για να προχωρήσουμε πραγματικά μπροστά και να λύσουμε το Κυπριακό. Πιστεύω ότι η μεγαλύτερη από αυτές ήταν το Κραν-Μοντανά. Και ο Γενικός Γραμματέας στην έκθεσή του το 2017 το έκανε σαφές. Ένιωσε ότι η Κραν-Μοντανά ήταν μια χαμένη ευκαιρία. Ήμουν εκεί, υποστήριξα, συμμετείχα και πρέπει να πω ότι ήταν ένα πολύ απογοητευτικό αποτέλεσμα γιατί πολλοί από εμάς θεωρούσαμε ότι υπήρχαν προοπτικές να καταλήξουμε σε μια στρατηγική συμφωνία μεταξύ των μερών, που θα έπαιρνε πραγματικά τον δρόμο προς την τελική πρόταση για διευθέτηση. Όταν ήρθα στα μέσα Ιουνίου του 2016, όπως ανέφερα, βρισκόμασταν στη μέση του τελευταίου γύρου διαπραγματεύσεων για το 2015-2017 και υπήρχε μια μεγάλη ελπίδα στον αέρα και μια πραγματική αίσθηση ότι αυτό μπορούσε να επιτευχθεί. Πρέπει να πω ότι φεύγοντας τώρα, πέντε χρόνια αργότερα, υπάρχει περισσότερος σκεπτικισμός μεταξύ του πληθυσμού, νομίζω. Και δεν υπάρχει τόσο μεγάλη ελπίδα στον αέρα. Δεν νομίζω ότι αυτό είναι καλό. Και πάλι, νομίζω ότι πρέπει να είμαστε ρεαλιστές για το τι πετύχαμε, πότε και πώς, αλλά δεν πρέπει ποτέ να χάνουμε την ελπίδα μας. Είναι πολύ σημαντικό ο πληθυσμός, συμπεριλαμβανομένης και της Μαρωνιτικής Κοινότητας, να μην εγκαταλείψει την ελπίδα. Και ότι είστε πολύ σαφείς προς όλους τους ηγέτες, για το ότι θέλετε να δείτε μια πρόταση διευθέτησης που θα είναι αμοιβαία συμφωνημένη και αμοιβαία ωφέλιμη, το συντομότερο δυνατό. Δεν μπορούμε να εγκαταλείψουμε την ελπίδα γιατί είναι πολύ σημαντική για το μέλλον αυτού του νησιού.
- Δικοινοτικές δράσεις. Πώς αξιολογείτε τον αντίκτυπό τους σε μια μελλοντική λύση; Υπάρχει χώρος για αυτά σήμερα ή η πόρτα κλείνει καθώς προχωράμε;
Σίγουρα υπάρχει χώρος για αυτές τις δράσεις, αν και όπως έλεγα, δεδομένου ότι βρισκόμαστε σε ένα κάπως πιο απαιτητικό περιβάλλον αυτή τη στιγμή, μπορεί να είναι λίγο πιο δύσκολο σε σχέση με πριν από μερικά χρόνια. Αλλά αυτό δεν το καθιστά λιγότερο σημαντικό. Στην πραγματικότητα, ίσως το κάνει πιο σημαντικό. Και γιατί το λέω αυτό; Μερικοί άνθρωποι δεν πιστεύουν πολύ σε αυτές τις δράσεις. Αλλά αν κοιτάξω άλλες ειρηνευτικές διαδικασίες σε άλλα μέρη του κόσμου, συχνά λέω ότι όταν «στεγνώσει το μελάνι» με την επίσημη συμφωνία, τότε αρχίζει η πραγματική δουλειά. Γιατί πρέπει να κάνετε τη συμφωνία βιώσιμη. Πρέπει να το κάνετε πραγματικό αυτό για τους ανθρώπους και πρέπει να λειτουργήσει. Και πάρτε παράδειγμα άλλες ειρηνευτικές διαδικασίες σε όλο τον κόσμο, όπου πριν από 20 ή 30 χρόνια έκαναν μια πολιτική συμφωνία, αλλά τα πράγματα σήμερα εξακολουθούν να είναι εύθραυστα. Πρέπει να κτιστούν μεγάλες γέφυρες μεταξύ των κοινοτήτων. Δεν το πιστεύουν όλοι αλλά εγώ το βλέπω.
Γιατί, πώς μπορεί κάποιος να φανταστεί ότι νέοι άνθρωποι, που μεγάλωσαν εντελώς ξεχωριστά, σε δύο εντελώς ξεχωριστά εκπαιδευτικά συστήματα, αναγκαστικά καταλαβαίνουν ο ένας τον άλλον και μπορούν να μιλήσουν μαζί για το μέλλον του νησιού; Είναι κάτι το απαιτητικό. Επομένως, για μένα, χρειαζόμαστε ανθρώπους να συμμετέχουν και να ενδιαφέρονται. Πρώτα, για να ενθαρρύνουν τους ηγέτες τους να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και εκεί να τους υποστηρίξουν αρκετά. Και δεύτερο, για να συνεχίσουν να τους ενθαρρύνουν στο να ολοκληρώσουν μια πρόταση διευθέτησης, μόλις αυτό είναι εφικτό και στη συνέχεια θα χρειαστεί να ψηφίσουν ΝΑΙ, μόλις έχουμε τη συμφωνία των ηγετών. Και τότε θα πρέπει να βεβαιωθούν ότι αυτό θα είναι βιώσιμο. Και ο κόσμος έχει μεγάλο ρόλο να παίξει σε αυτό. Έτσι, δεν πρόκειται για έναν ή δύο ή δέκα ηγέτες. Αυτό αφορά το μέλλον όλων σας. Και αυτός είναι ο λόγος που πιστεύω ότι είναι όλα σημαντικά. Ότι όλοι συμμετέχουν με κάποιο τρόπο και είναι πολύ σαφείς σχετικά με τη σημασία που έχει αυτό για αυτούς και το μέλλον των παιδιών τους. Κατάληξη σε συμφωνία επίλυσης, αμοιβαία αποδεκτή, ώστε όλοι να μπορούν να ζήσουν με ειρήνη και ευημερία.
- Πρέπει να γνωρίζετε για το τρέχον έργο της δημιουργίας του Κέντρου Συνεργασίας στον Κορμακίτη, το οποίο είναι στην πραγματικότητα αποτέλεσμα μιας κοινής προσπάθειας της Μαρωνιτικής Κοινότητας, της ΕΕ και των Ηνωμένων Εθνών. Πώς θα αξιολογούσατε τον αναμενόμενο ρόλο του στο να φέρει κοντά τις διάφορες κοινότητες στην Κύπρο;
Το εκλαμβάνω ως μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία. Εμείς οι ίδιοι ως Ηνωμένα Έθνη εδώ στην Κύπρο, η UNFICYP καθώς και το UNDP, δίνουμε μεγάλη έμφαση στη συμμετοχή των νέων. Γιατί τελικά το μέλλον του νησιού θα είναι δικό τους. Και κάνουμε οτιδήποτε μπορούμε να κάνουμε για να εμπλακούν οι νέοι περισσότερο στα σημαντικά θέματα του νησιού, στα περιβαλλοντικά ζητήματα και στο μέλλον του νησιού σε ευρύτερους όρους. Όσο περισσότερο το κάνουμε αυτό, τόσο πιο λαμπρό θα είναι το μέλλον. Οπότε ναι, είναι μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία και είμαι πολύ χαρούμενος που βοηθάει ο ΟΗΕ μέσω του UNDP.
- Πιστεύετε ότι ο λαός της Κύπρου, ειδικά οι νέες γενιές, αξίζει μια καλύτερη ζωή σε αυτό το νησί; Σύμφωνα με τη γνώμη και την εμπειρία σας, τι θα περιλάμβανε μια τέτοια ζωή;
Νομίζω ότι αυτό που θέλει να δει η νεολαία είναι, πρώτα απ’ όλα, μια ευκαιρία, ακόμη και αν αφήσετε το Κυπριακό στην άκρη, νομίζω ότι είναι δύσκολο για τους νέους σε ένα μικρό νησί, όπου συχνά υπάρχουν λιγότερες ευκαιρίες. Πρέπει να υπάρχουν ευκαιρίες απασχόλησης για τους νέους σε ολόκληρο το νησί. Αυτό θα κρατήσει τους νέους εδώ. Νομίζω όμως ότι η νεολαία θα θέλει φυσικά και ασφάλεια. Θα θέλουν να αισθάνονται ασφαλείς. Αυτό είναι φυσιολογικό και με τη λύση του Κυπριακού αυτό έρχεται μαζί. Θα ήθελα επίσης να δω τους νέους ανθρώπους να είναι σίγουροι για την ταυτότητά τους. Γιατί οι ταυτότητες είναι ένα δύσκολο πράγμα, ειδικά σε αυτό το νησί. Αλλά από την εμπειρία μου, μπορείτε να είστε πολλά διαφορετικά «πράγματα» και να είστε πολύ περήφανοι για αυτό. Μπορείς να είσαι Μαρωνίτης και επίσης Κύπριος, μπορείς να είσαι πατέρας ή κόρη, μπορείς να είσαι kite surfer κλπ. Έχω την αίσθηση ότι αυτό το ζήτημα της ταυτότητας εξακολουθεί να είναι κάτι που οι άνθρωποι παλεύουν λιγότερο σε αυτό το νησί. Νέοι άνθρωποι ίσως. Νομίζω ότι υπάρχει πιθανότητα να είναι λιγότερο αιχμάλωτοι σε αυτό και το γεγονός αυτό είναι καλό. Οι νέοι που συναντώ είναι πολύ περήφανοι που είναι Κύπριοι και είναι επίσης πολύ περήφανοι που είναι πολίτες του κόσμου. Παγκόσμιοι πολίτες. Ανησυχούν για το περιβάλλον στην Κύπρο και εμείς εργαζόμαστε με τη νεολαία για το περιβάλλον και την οικοδόμηση της ειρήνης. Συγκεντρώνουμε νέους και από τις δύο πλευρές του νησιού για να εργαστούν πάνω στο περιβάλλον. Αλλά ταυτόχρονα ανησυχούν για το περιβάλλον ολόκληρου του πλανήτη. Ενδιαφέρονται για το COP 26, το συνέδριο για το κλίμα που θα πραγματοποιηθεί τον Νοέμβριο στη Γαλλία. Επομένως, θα ήθελα να επιστρέψω και να δω μια νεολαία που να είναι πολύ αφοσιωμένη, που να χτίζει το μέλλον της με ευκαιρίες και ειρήνη στην Κύπρο, αλλά και να συμβάλλει στον κόσμο. Και νομίζω ότι αυτό είναι πολύ εφικτό.
- Ένα τελικό μήνυμα προς τους αναγνώστες της εφημερίδας μας.
Όπως ανέφερα και στη διάρκεια της συνέντευξης, είναι εξαιρετικά σημαντικό να μην τα παρατάτε ποτέ, να μην χάνετε ποτέ την ελπίδα σας και να βρείτε έναν τρόπο που μπορείτε να γίνετε μέρος της λύσης. Πιστεύω πως είναι εξαιρετικά σημαντικό να κατανοήσουν οι πολίτες ότι έχουν το δημοκρατικό δικαίωμα και ότι μπορούν να κάνουν γνωστές τις επιθυμίες τους και να προσπαθήσουν να εργαστούν για την ειρήνη σε αυτό το νησί. O καθένας μπορεί να βάλει το δικό του λιθαράκι στην ειρηνευτική διαδικασία και όσο περισσότερους λιθαράκια έχουμε, τόσο πιο στέρεο θα είναι το θεμέλιο. Τέλος, θα ήθελα να πω ότι ήταν προνόμιο να περάσω τόσο χρόνο σε αυτό το όμορφο νησί, να γνωρίσω τη Μαρωνιτική Κοινότητα, να γνωρίσω τα χωριά της, να γνωρίσω την ηγεσία της και να γνωρίσω τη συναρπαστική της ιστορία. Συμπεριλαμβανομένης της γλώσσας και του πολιτισμού της.
